พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา

โดย อ.จรีย์​ สุนทรสิงห์

เรียน 10 คำใหม่

ออกเสียงล้านนาอักษรล้านนาเทียบอักษรไทยความหมาย
ไก๊ไค้[ไค้]น.ปีก..น-ชื่อปีนักษัตรปีที่ ๑๒ ใช้หมู เป็นสัญลักษณ์ แต่ล้านนานิยมใช้ช้าง เป็นสัญลักษณ์ ดู...ปีนักษัตร และ ธาตุประจำปีเกิด ในภาคผนวกท้ายเล่ม
บ่าดายบ่าฯดายฯ[บ่าดาย]ก.เฉยๆ,เปล่าๆ,ไม่เสียเงิน เช่น กิ๋นเข้าบ่าดาย - กินข้าวเปล่า(ไม่มีกับข้าว),หื้อบ่าดาย-ให้เปล่า(ไม่เอาเงิน)
เซาะว่าเซาะกิ๋นโซอฯะว่าฯโซอฯะกินฯ[เซาะว่าเซาะกิน]ดู...เซาะกิ๋นเซาะว่า
ตุ๊เจ้าพะนายทุเจั้าระฯพนาฯยฯ[ทุเจ้าพระนาย]น.พระภิกษุสามเณร
ปี่แนปี่แน[ปี่แน]น.แตร(ลักษณะคล้ายปี่มอญ); แน ก็ว่า
หล๋บจ๋องห฿ลฯบจอฯง[หลบจอง]ก.อาการที่ใช้ตับหญ้าคา หรือตับใบพลวงม..บนสันของหลังคาบ้าน
เหล็๋กค่วนเหัลฯกฅ่วฯร[เหล็กฅ่วน]ดู...เหล๋กค่วง
ไม้ซางบ้านไม้ซางฯบ้าฯนฯ[ไม้ซางบ้าน]น.ไม้ซางหม่น ที่ปลูกไว้ตามบ้าน
ผ่านแผ้วผ่านฯแผ้วฯ[ผ่านแผ้ว]ว.วิเศษ,ดีงาม;ใช้กล่าวถึงผู้บรรลุธรรมขั้นสูง อย่างพระพุทธเจ้า เป็นต้น (ธรรมนิทานศีล ๕ ฉบับภาษาไตขึน : "...พระรสีต๋นภาวนาอยู่ป่า ก็ปุ๋จฉาถามเขาไปมาหลายสิ่ง ด้วยก๋ารอันเป๋นตุ๊กข์ล้นยิ่งสุ๋ดป๋าน ด้วยขียาอาก๋ารต่างๆแล้ว ต๋นผ่านแผ้วรสีธรรม ก็มีกำเมตต๋าไขกล่าว..." ต๋นผ่านแผ้วในที่นี้หมายถึงพระรสี หรือพระฤๅษี...รศ.ดร.อนาโตล โรเจอร์ เป็ลติเยร์ ปริวรรต)
อุ๋ต๊ะก๋ะสีมา(บาลี)³ทกสีมา[อุทกสีมา]น.อุทกสีมา - "สีมา" เป็นแดนศักดิ์สิทธิ์และสำคัญที่สุดของสงฆ์ใช้เป็นที่ทำสังฆกรรม: "อุทกสีมา" เป็นสีมาชนิดหนึ่งที่สงฆ์กำหนดเขตขึ้นในน้ำ จะต้องมีระยะห..างจากฝั่ง "ไม่น้อยกว่าการวักน้ำของบุรุษผู้มีกำลังปานกลาง" สาดไปถึงบนเรือหรือแพขนานที่พระสงฆ์ประชุมทำสังฆกรรม ซึ่งผูกติดกับหลัก หรือผูกติดกับต้นไม้ที่เกิดขึ้นในน้ำ หรือทอดสมอ; อุ๋ต๊ะก..๋กเขป๋ะสีมา ก็ว่า.

สงวนลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2564-65 / Copyright 2021-22. All rights reserved.
จรีย์ สุนทรสิงห์ สำนักมรดกล้านนา จ.เชียงใหม่