พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
เรียน 10 คำใหม่
| ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
|---|---|---|---|
| ขอแขน | ขํอฯแขนฯ | [ขอแขน] | น.กำไลมือ |
| ป้อเลี้ยง | พํอฯล้ยฯง | [พ่อเลี้ยง] | น.ผู้ชายที่มีฐานะดี,ผู้ชายที่ร่ำรวย,นายทุน,คหบดี |
| แหนบ | แหนฯบ | [แหนบ] | น๑.เครื่องมือสำหรับถอนหนวด ถอนขน เป็นต้น น๒.ชุดตับของแผ่นเหล็กกล้า สำหรับกันความสะเทือน หรือยุบตัว เช่นแหนบรถยนต์ เป็นต้น |
| หม้อ | หํมฯอฯ | [หม้อ] | น.ภาชนะสำหรับหุงต้มใส่น้ำ หรือสิ่งของอย่างอื่น ทำด้วยดินเผา โลหะ หรือวัสดุชนิดอื่น มีหลายขนาด หลายแบบรูปทรงต่างๆ |
| เฮือก | เริอฯก | [เรือก] | น.เรือก - ไม้ไผ่ที่ผ่าเป็นซีกๆ แล้วถักด้วยหวายสำหรับปูพื้นสะพาน หรือกั้นเป็นรั้ว |
| บ่ฮู้ขี้มีดัง | บํ่รู้ขี้มีดังฯ | [บ่รู้ขี้มีดัง] | ว.ไร้เดียงสา - ยังไม่เดียงสา,ยังไม่รู้ความควรไม่ควร,ยังไม่รู้รับผิดชอบชั่วดี,ยังไม่ประสา; โดยทั่วไปมักหมายถึง เด็กเล็กหรือเด็กๆ ที่ยังไม่ประสีประสา หรือ คนไม่เต็มเต็ง ไม่เต็มบาท ที่เรียกว่า ''คนสึ่งตึง'' เมื่อทำผิด-ถูกปะการใด ย่อมได้รับการอภัยเสมอ |
| นัก | นักฯ | [นัก] | ว.มาก,มากมาย,อย่างยิ่ง; ใช้ "นัก" เป็นพื้น เช่น จะไปอู้นัก-อย่าพูดมาก,วอกนัก-โกหกมาก: ส่วนที่แปลว่าชำนาญหรือเก่งในทางชั่ว มักใช้ "ขี้" เช่น ขี้โส้-นักโทษ,ขี้เหล้น-นักการพนัน: และใช้ "นัก/ผู้" ในหมายความว่า เก่ง/ชำนาญการ เช่น นักอู้-นักพูด,นักบิน-ผู้มีความสามารถบังคับอากาศยาน |
| จ๋กกะหลิ้ง | จ฿กฯกหิ้ลฯง | [จกกะหลิ้ง] | ก.จี้รักแร้,ล้วงรักแร้; จ๋กกะหลี้,จ๋กเก๊าแฮ้ ก็ว่า |
| เยียะบ่จ้าง | ฿งฯเยยฯะบํช่างฯ | [เยียะบ่ช่าง] | ก.ทำไม่เป็น |
| บ่าเขือแจ้ | บ่าฯเขิอฯอแจ้ | [บ่าเขือแจ้] | น.มะเขือขื่น - ภาษาไทยถิ่นเหนือ (คำเมือง) เรียก ''บ่าเขือแจ้/บ่าเขือฮืน''; มะเขือขื่น เป็นไม้ล้มลุกกึ่งไม้พุ่มขนาดเล็ก เป็นพืชผักสมุนไพร สูง 1-3 เมตร มีหนามและขนปกคลุมตามลำต้น ใบเดี่ยวลักษณะรูปดาว ออกเรียงสลับ รูปไข่ โคนใบรูปหัวใจ ปลายแหลมหรือมน ผิวใบทั้งสองด้านมีขนและหนาม ดอกเดี่ยวหรือดอกช่อ ออกตามซอกใบ กลีบดอกสีม่วง ยับย่น มี 5 กลีบ ผลเดี่ยว ทรงกลม ขนาด 2-3 ซ.ม. ผลอ่อนผิวเรียบเป็นมัน สีเขียวเข้ม มีลายขาวแทรก เมื่อแก่เต็มที่สีเหลืองสด มีกลิ่นเฉพาะตัว มีรสขมและขื่นเล็กน้อย ภายในผลมีเมล็ดจำนวนมาก ผลอ่อนกินเป็นผักจิ้มหรือผักแกง ผลแก่จะใช้ทั้งเปลือก เนื้อ และเมล็ดปรุงน้ำพริก เช่นน้ำพริกกะปิ ลำต้น ราก เมล็ด ใช้ทำยาได้หลายชนิด; ดู...บ่าเขือฮืน |