| ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
|---|---|---|---|
| กวั๋ง | กัวฯง | [กวัง] | ก.มึนงง,หลงใหล; จวั๋ง ก็ว่า |
| สะดุ้ง | สดุ้ง | [สะดุ้ง] | ก.ไหว้ตัวขึ้นทันทีด้วยความตกใจ เพราะไม่ทันรู้ตัวหรือไม่ได้คาดหมายไว้ |
| ผิ๋ดคู | ผิดฯระฯคู | [ผิดครู] | ก.คนล้านนานับถือครู มีการขึ้นครูหรือยกครู ทำหิ้งผีครูไว้ หากตนเองละเลย ไม่กราบไหว้ยกย่องด้วยกตเวที จะทำให้เป็นทุกข์ เจ็บป่วย บางรายเป็นบ้าไปก็มี |
| หลอก | หลฯอฯก | [หลอก] | ก.หลอก - ลวง,ทำให้เข้าใจผิด,ทำให้สำคัญผิด,ทำให้กลัว เช่นผีหลอก |
| เจ้า กั๋มม์นาย..ร | เจั้ากัม์มฯนาฯยฯเวรฯ | [เจ้ากัมม์นาย..ร] | น.เจ้ากรรมนาย..ร - ภาษาไทยถิ่นเหนือ (คำเมือง) เรียก ''เจ้ากั๋มม์นาย..ร''; เจ้ากรรมนาย..ร คือ คน สัตว์ หรือ วิญญาณ ที่เคยมีความเกี่ยวข้องกับเรามาในอดีตจนกระทั่งถึงปัจจุบัน รวมถึงตัวเราเองด้วย: เจ้ากรรมนาย..ร ที่แท้จริงก็คือตัวเราเอง ถ้าเราสร้างกรรมใดขึ้นก็เป็นเจ้าของกรรมนั้น ต้องรับและสนองผลที่เกิดขึ้นจากการกระทำนั้น เช่น ถ้ายืมเงินแล้วยังใช้หนี้ไม่หมด ก็ถือว่า ยังเป็นหนี้ ยังไม่หมดหนี้ ใครจะเข้าใจไปกว่าเจ้าหนี้และลูกหนี้ ดังพุทธวจนะที่ว่า ''กัมมัง วัตตะตี โลโก - สัตว์โลกย่อมเป็นไปตามกรรม'' ถัดไปก็คือ มนุษย์ด้วยกัน อยู่ใกล้ชิดกับเรามากที่สุด สามารถทำบาปบุญคุณโทษ ความดีใจเสียใจให้เกิดขึ้นกับเราตลอดเวลา สำหรับอินทร์ พรหม เทวดา เขามีฤทธิ์สามารถให้คุณให้โทษแก่เราได้ ส่วนผี ไม่ว่าจะเป็น เปรต อสุรกาย หรือปีศาจต่างๆนั้น ทำอันตรายเราได้ยาก เพราะผลกรรมเขาหนัก จึงไม่มีฤทธิ์มากจนถึงขั้นทำร้ายเราได้ง่ายๆ จึงอย่ากลัวจนเกินเหตุ ฉะนั้น เวลาทำบุญทุกครั้งจึงควรอุทิศส่วนก..ศลให้เขาด้วย จะได้อโหสิกรรมต่อกัน |
| แล่ง | แล่งฯ | [แล่ง] | ก.ผ่าตามยาว,จัดด้ายหรือไหมที่ทำเป็นกลุ่มให้เข้าอันดับ,ไต่สวนเอาความจริง ว.ยิ่ง,เกิน,ล่วง,ล้ำ,เพิ่ม,มากขึ้น (ใช้นำหน้าคำ) เช่น แล่งเฮียนแล่งง่าว - ยิ่งเรียนยิ่งโง่ |
| ข้อนขิ่ง (กวี) | ข้อฯรขิ่งฯ | [ข้อนขิ่ง] | ก.รวม,รวบรวม,ประมวล; เข๋าะข้อนขิ่ง ก็ว่า |
| ปากติ๋ดปากต่อย | ปากฯติดฯปากฯต่อฯยฯ | [ปากติดปากต่อย] | ก.จ้ำจี้จ้ำไช |
| เสี้ยว | ส้ยฯว | [เสี้ยว] | น.ชื่อเรียกพรรณไม้หลายชนิด จำพวกต้นชงโค ก.ว.เฉ,ไม่ตรง มักใช้เมื่อใช้ของมีคมตัดสิ่งที่เป็นแผ่น อย่างเอากรรไกรตัดกระดาษ มีดกรีดใบตอง เป็นต้น; จ๊วย,ส้วย ก็ว่า |
| ปู๋นดีจ๊ะ | ปูรดีชะ | [ปูนดีชะ] | ว.น่าเกลียด,น่าขยะแขยง |