พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา

โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์

เรียน 10 คำใหม่

ออกเสียงล้านนาอักษรล้านนาเทียบอักษรไทยความหมาย
โหย้งโห้฿ยฯง[โหย้ง]น๑.เรียกฆ้องชัยว่าก๊องโหย้ง น๑.เรียกเรือนที่ผุพังว่า เฮือนโหย้ง หรือ เฮือนขี้โหย้ง ว๑.โย่ง - สูงเกิน ใช้บอกลักษณะที่สูงกว่าปกติ เช่น ไอ่คำโหย้ง - นายคำเป็นคนสูงกว่าคนธรรมดาทั่วไป ว๒.เบามาก ใช้กับของสิ่งใหญ่ที่มีน้ำหนักเบา; ดู...เบาโหย้ง
โหย้นโห้฿ยฯร[โหย้น]ก.แกว่ง,ไกว,โล้; โต้น โหย้น ก็ว่า
ใหญ่ไห่ยฯ[ใหย่]ว.ใหญ่ - โต เช่น ต้นไม้ใหญ๋ พี่คนใหญ่. มีขนาดโตกว่า หรือสำคัญกว่าเมื่อเทียบกัน เช่น ข่าวใหญ่ เมืองใหญ่. มีขนาดไม่เล็ก เช่น ไข่ฟองใหญ่
ใหญ่ก้าหน้าบานไห่ยฯก้ลฯฯาห้นฯาบาฯนฯ[ใหย่กล้าหน้าบาน]ว.ใหญ่กล้าหน้าบาน-เติบโตขึ้น
ใหญ่หน้อยไห่ยฯห้นฯอฯย[ใหย่หน้อย]ว.ทั้งหลาย,ทั้งปวง,บรรดา เช่น มีทั้งเด็กและผู้ใหญ่ไปเที่ยวทะเล
ใหญ่หลวงไห่ยฯหลฯวฯง[ใหย่หลวง]ว.ใหญ่หลวง - มากมาย,หนักหนา เช่น บุญคุณใหญ่หลวง. รุนแรง เช่น เกิดความเสียหายใหญ่หลวง
ไหย้ไห้ยฯ[ไหย้]น.พี่สาว (ใช้ในจังหวัดแพร่)
ห นำ ล เป็น หลฯหลฯ (หล๋ะ) หรือ ห นำ ล เป็นตัวที่ ๕ ในจำนวน ๖ ตัวของพยัญชนะ ห นำ คือ หง หน หม หย หล หว (หงฯ หนฯ หมฯ หยฯฯ หลฯ หวฯ) ให้มีเสียงสูง เป็น หลฯ (หล๋ะ) เพื่อให้ผันได้ครบทั้ง ๖ ระดับเสียง ได้แก่ สามัญ เอก โท ตรีเพี้ยน (ครึ่งโทครึ่งตรี) ตรี จัตวา (ระดับเสียง ครึ่งโทครึ่งตรี หรือ ตรีเพี้ยน มีใช้เฉพาะล้านนา) ในพจนานุกรมนี้ คำที่ออกเสียง ตรีเพี้ยน ช่อง "เทียบเสียงล้านนา" จะพิมพ์เป็นตัวเอนผันด้วยวรรณยุกต์โท เช่น หล้า หล้อง เหล้น เป็นต้น
หล๋กห฿ลฯก[หลก]ก.ถอน - ฉุดขึ้นโดยแรง,ดึงให้หลุดออกมา เช่น ถอนฟัน ถอนหงอก ถอนต้นไม้.
หล๋กก้าห฿ลฯกก้ลฯา[หลกกล้า]ก.ถอนข้าวกล้า