พจนานุกรมภาษาล้านนา-ไทย ฉบับมรดกล้านนา
เวอร์ชัน 2, ม.ค. 65 โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
แล่งเฮียนแล่งง่าว | แล่งฯรยฯรแล่งฯง่าวฯ | [แล่งเรียนแล่งง่าว] | ว.ยิ่งเรียนยิ่งโง่ |
แอ่วสาว | แอ่วฯสาวฯ | [แอ่วสาว] | ก.การไปเที่ยวหาผู้หญิงสาว - หลังจากกิ๋นเข้าแลง (รับประทานอาหารมื้อเย็น) แล้วพวกสาวๆ จะ "อยู่นอก" คือบริเวณภายนอกห้องนอนที่เรียกว่า "เติ๋น" จุดตะเกียงน้ำมันก๊าดหรือเทียนทำงานเล็กๆ น้อยๆ เช่น เย็บผ้า ปั่นด้าย เพื่อรอหนุ่ม หรือคนรักในหมู่บ้านเดียวกัน หรือต่างบ้าน มาเยี่ยมเยียนพูดคุย ที่เรียกว่า "เต๊าะสาว" ถือว่าเป็นประเพณีการหาคู่ครองอย่างหนึ่งของชาวล้านนาโบราณ; ดู...เติ๋น,เต๊าะสาว,อยู่นอก. |
มูยาดิน | มูอยฯาดิ | [มูอฺยฺาดิน] | น.กล้องยาเส้นที่ทำด้วยดินเผา |
ห้าง | ห้างฯ | [ห้าง] | น.เพิงชั่วคราวที่ทำขึ้นสำหรับดูแลเหตุการณ์,ที่พักคอยยิงสัตว์; ก.จัด เตรียม,ตกแต่ง,ตระเตรียม,ประดับประดา |
หานเดื่อ | หานฯเดิ่อฯอ | [หานเดื่อ] | น.ตำแยช้าง;ดู...หานจ๊างไห้ |
ดง | ด฿งฯ | [ดง] | น๑.ป่าที่มีต้นไม้ขึ้นหนาแน่น น๒.ที่ที่มีพืชหรือต้นไม้ชนิดเดียวกันขึ้นหนาแน่น เช่น ดงกล้วย,ดงดอกบัวตอง เป็นต้น |
จั๋กคาดตือเดือน | จักฯฅาดฯทืเดิอฯร | [จักฅาดทือเดือน] | น.จันทรุปราคา/จันทรคราส/ราหูอมจันทร์ - ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อโลกโคจรอยู่ระหว่างดวงอาทิตย์กับดวงจันทร์ ในแนวเดียวกัน ทำให้เงาของโลกบดบังดวงจันทร์ไปบางส่วนหรือทั้งหมดในเวลากลางคืน; ก๋บกิ๋นเดือน ก็ว่า |
ป้อเกิดแม่เกิด | พํอฯเกิดฯแม่เกิดฯ | [พ่อเกิดแม่เกิด] | น.พ่อเกิดแม่เกิด - เป็นผีประจำตัวทารก เชื่อกันว่าทุกคนที่เกิดมาในโลกมนุษย์เคยอยู่เมืองผีมาก่อน ที่เมืองผีก็มีพ่อแม่เช่นกัน เมื่อตายจากเมืองผีมาเกิดเมืองคน พ่อแม่ที่อยู่เมืองผีก็ยังมีความรัก ความผูกพัน จึงตามมาหาเด็กที่ยังเล็ก หวังจะได้เด็กกลับไปเป็นลูกของตนในเมืองผีอีก เมื่อเด็กเจ็บป่วยรักษาไม่หาย จึงเกิดมีพิธีส่งพ่อเกิดแม่่เกิดให้กลับไปเมืองผี ด้วยการ ''ตานเกิด'' เซ่นไหว้ อุทิศส่วนกุศล ขอร้องวิงวอนอย่ามารบกวนเบียดเบียนเด็กอีกเลย; ดู...ตานเกิด |
ไม้มิ่งเมือง | ไม้ | [ไม้มิ่งเมือง] | น.ไม้ประจำเมือง |
ตี้ย่ำ | ที่ยํา | [ที่ย่ำ] | น.โกลน - ที่เหยียบ,ที่พักเท้า เช่นห่วงที่ห้อยลงมาจากอานม้า ๒ข้าง สำหรับสอดเท้ายันเวลาขึ้นหรือขี่,บันไดรถจักรยาน เป็นต้น |