พจนานุกรมภาษา ล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา

พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา

โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์

เรียน 10 คำใหม่

ออกเสียงล้านนา	อักษรล้านนา	เทียบอักษรไทย	ความหมาย
แห่ห้อม	แห่ห้อฯม	[แห่ห้อม]	ก.แวดล้อมไป
ฟตส	g	f	น.ฟ้าตีแส่ง - ชื่อวันที่คนล้านนาเชื่อว่าเป็นวันสำคัญยิ่ง สำหรับการทำพิธีมงคลต่างๆ เช่น ขึ้นบ้านใหม่ สมรส เปิดร้านค้า การคำนวณหาเศษของวันฟ้าตี๋แส่ง ใช้สูตรกฏเกณฑ์ต่างๆ มาจากคัมภึร์สุริยยาตร เป็นหลักการคำนวณทางโหราศาสตร์ ที่ใช้ในการคำนวณปฏิทินมาตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัยมาจนถึงปัจจุบัน เป็นการคำนวณหาค่าที่ละเอียดมาก วันต่อวัน เศษที่หาได้จากสูตร เรียก ''ฟ้าตีแส่งเศษ'' มีจำนวน ๙ ค่า คือ เศษ ๐ ถึง ๘; ฟ้าตีแส่งเศษ ๐,๑,๓,๗,๘ ทำนายว่า ''ไม่ดี''; ฟ้าตีแส่งเศษ ๒,๔,๕,๖ ทำนายว่า ''ดี''
หมวก	หมฯวฯฯก	[หมวก]	น.หมวก - เครื่องสวมศีรษะ ใช้กันแดดหรือเป็นเครื่องประดับ (โดยมากเรียก ก..๋บ)
ต๋ะ	ต	[ต]	ต (ต๋ะ) เป็นอักษรสูง เทียบตัว ต ออกเสียง ต๋ะ ใช้เป็นพยัญชนะต้นและตัวสะกดในแม่กด และตัวตามในภาษาบาลี สันสกฤต
ออกฮัง	ออฯกรังฯ	[ออกรัง]	ก.อาการที่สัตว์ เช่น ไก่ นก ออกจากรังไปหากิน
แอ้มข้าง	แอ้มฯข้างฯ	[แอ้มข้าง]	ดู...เตียมข้าง
ปะหลึ้ง	ปหึ้ลฯง	[ปะหลึ้ง]	ว.แดงแจ๋ อย่างฟ้าแดงหลังฝน หรือถ่านไฟแดง เป็นต้น; ปึ้งหลึ้ง ก็ว่า. ดู...แดงปะหลึ้ง
ก๋ำผึ๋	กำผึ	[กำผึ]	ก.เหวี่ยง,โปรย - โยนให้แผ่ออกไป อย่างเล่นสาดน้ำสงกรานต์ หรือโปรยข้าวสารให้ไก่กิน เป็นต้น
จื้นจ๊อย	ชื่นฯช้อฯยฯ	[ชื่นช้อย]	ว.ชดช้อย - อ่อนช้อย,นุ่มละมุนละไม,มีลักษณะท่าทางงดงาม
ดั๋ดสะหลิ๋ด	ดัดฯสิๆลฯด	[ดัดสลิด]	ก.ดัดจริต - แสร้งทำกิริยาหรือวาจาเกินงามหรือเกินพอดี; สะหลิ๋ดด๋ก ก็ว่า