น.อักษร ย - อ่านออกเสียง ยะ ขึ้นจมูก เป็นพยัญชนะอวรรค จัดอยู่ในจำพวกอักษรต่ำ เทียบกับอักษร ''ย'' (ย ยักษ์) ในภาษาไทย แต่การใช้งานแตกต่างกันตรงที่ ''ย ยักษ์'' ในภาษาไทยออกเสียงไม่ขึ้นจมูก แต่ ''ย(ตัว ยะ) กับ ญ(ตัว ญะ)'' ในภาษาล้านนา (ตั๋วเมือง) เมื่อเป็นพยัญชนะต้น เช่น แยงแว่น นกยาง คนยอง คนยาง(ชาวเขา) เสือเย็น แม่ญิง ออกเสียงขึ้นจมูก (เสียงนาสิก) ; ดู...อยะ
ก๑.ทำ,กระทำ (เพี้ยนมาจากเยียะ) เช่น ยะนา = เยียะนา = ทำนา ก๒.เปิดเป็นช่อง,แตก,อ้าออก
น.อักษร อฺยฺ - เป็นตัวอักษรที่ใช้ในภาษาล้านนา (ตั๋วเมือง) เท่านั้น ไม่มีใช้ในภาษาไทย เป็นอักษรกลาง ออกเสียงได้ ๒ เสียง คือ ''ยฺะ'' กับ ''หยฺ๋ะ'' ไม่ขึ้นจมูก เป็น ''พยัญชนะ ๒ เสียง'' เมื่อเขียน/พิมพ์เป็นอักษรไทย ใช้ ''อ อ่าง'' และ ''ย ยักษ์'' เรียงชิดติดกัน ในพจนานุกรมนี้้ใช้ ''อฺยฺ'' แทนการเขียน/พิมพ์ และใช้ ''ยฺ'' แทนการออกเสียง ''ไม่ขึ้นจมูก'' เพราะสะดวกกว่า เช่น ยางหยืด เขียน/พิมพ์ อฺยฺางอฺยฺืด, ออกเสียง ยฺางหยฺืด เป็นต้น; ดู...ยางหยืด
น.ยางรัด - ยางเส้นเล็กๆ เป็นวงยืดหดได้ ใช้สำหรับรัดสิ่งของ รัดปากถุง เป็นต้น; ยางว้อง,หนังว้อง ก็ว่า: /ยางหยืด - ออกเสียง ''ยฺางหยฺืด'', เขียน ''อฺยฺางอฺยฺืด'' ใช้พยัญชนะตัวเดียวกัน แต่ออกเสียง ๒ เสียง (ยฺาง-ออกเสียงกลาง,หยฺืด-ออกเสียงสูง)/