พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
เสื้ออ๋ก | เสิ้อฯออ฿กฯ | [เสื้ออก] | น.เสื้อคอกระเช้า |
อีบ | อีปฯ | [อีบ] | ก.หนีบ,อัด,อัดติดให้แน่นกับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง. |
โกมไฟ | โค฿มฯไฟ | [โคมไฟ] | น.เครื่องเล่นทำด้วยกระดาษรูปทรงกระบอก ใช้ไม้ไผ่เหลาเป็นโครงกลม มีก้อนเชื้อเพลิงแขวนตรงกลางของปากโคมส่วนล่าง เมื่อจุดไฟจะพยุงตัวลอยขึ้นไปบนอากาศ ใช้ปล่อยในเวลากลางคืน; ว่าวไฟ ก็ว่า |
เลขโหรา | เลขฯโหรา | [เลขโหรา] | ดู...เลขม่าน |
ปู้ด | พูด | [พูด] | น.เรียกนกกะปูดว่า นกปู้ด ว.นูนเบ่งขึ้นมา |
ป๋งไหเข้า | ป฿ลฯงไหเขั้า | [ปลงไหเข้า] | ก.ปลงไหข้าว - ยกไหข้าวลง หลังจากที่นึ่งข้าวเหนียว |
ตุง ๑๒ ราศี | ทุง 12 ราศี | [ทุง ๑๒ ราศี] | น.ธงนักษัตรรูปร่างยาว แบ่งเป็นช่องๆ แต่ละช่องมีรูปสัตว์ประจำปีนักษัตร (ตั๋วเปิ้ง)ใช้ประกอบประเพณี พิธีกรรม เช่น การทำเพื่อถวายเป็นพุทธบูชา เมื่อถึงคล้ายวันเกิดของปีเกิดของตน ซึ่งมักจะนำไปแขวนบนวิหาร และประเพณีสงกรานต์ (ปี๋ใหม่เมือง) ก็จะปักตุงประเภทนี้บนเจดีย์ทราย โดยหวังว่าจะเป็นสิริมงคลทั้งแก่ตนเอง ครอบครัว และญาติพี่น้องที่ไปร่วมปักตุงด้วย; ตุงตั๋วเปิ้ง ก็ว่า; ดู...ตั๋วเปิ้ง |
เมากั๋น | เมัา | [เมากัน] | ก.รักชอบพอกันในเชิงชู้สาว |
บ่ากำ | บ่าฯคำฯ | [บ่าคำ] | น.ลูกประคำ - ลูกกลมๆ ทำด้วยไม้หรือพลาสติกเป็นต้น มีรูตรงกลางร้อยด้วยด้ายหรือไหมเป็นพวง มี ๑๐๘ ลูก เท่ากับเอาจำนวนคำในบทสวดพระพุทธคุณ ๕๖ คำ/พระธรรมคุณ ๓๘ คำ/พระสังฆคุณ(เฉพาะวรรคแรก) ๑๔ คำ มารวมกัน คือ ๕๖+๓๘+๑๔=๑๐๘ ใช้สวมคอเพื่อกำหนดนับการบริกรรมภาวนา หรือเป็นเครื่องประดับอย่างสายสร้อย; บ่านับ ก็ว่า |
มนถี | ม฿นีถฯฯ,ม฿ระฯนีตฯ | [มนถี,มนตรี] | น.มนตรี - ข้าราชการชั้นผู้ใหญ่,ที่ปรึกษา |