พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
กล้วยไข่ ออกเสียง ก้วย ไข่ | ก้ลฯวฯยไข่ | [กล้วยไข่] | น.กล้วยไข่ ภาษาถิ่นเหนือออกเสียง ''ก้วยไข่'' เพราะว่า คำเมือง ไม่มีเสียงกล้ำ - กล้วยไข่ เป็นไม้ล้มลุก ลำต้นเดี่ยวตั้งตรงลักษณะกลม สูงประมาณ 2.5 เมตร, ใบแบบขนาน แบนยาวใหญ่ เรียกว่าใบตอง, ดอกเป็นช่อห้อยลงมาเป็นเครือ มีหัวปลีออกที่ปลายยอด ในเครือมีหวีเรียงซ้อนกันอยู่ มีดอกยาวรีเล็กๆ เรียงอยู่ในหวี และต่อมากลายเป็นผล, ผลเล็กกลมรูปรีเรียงอยู่ในหวีคล้ายพัด ผลอ่อนเปลือกสีเขียว เมื่อสุกสีเหลือง เปลือกบาง เนื้อแน่นนุ่มสีครีมอมส้ม รสชาติหวาน กลิ่นหอม: กล้วยไข่ มีประโยชน์และสรรพคุณ ใช้รักษาโรคได้หลายอย่าง รับประทานเป็นผลไม้ สามารถนำไปแปรรูป และทำของหวานต่างๆ เช่น กล้วยบวชชี กล้วยเชื่อม เป็นต้น |
ซอปื๊นเมือง | ซํอฯพื้นฯเมิอฯง | [ซอพื้นเมือง] | ดู...ซอ |
ฮังมดส้ม | รังฯม฿ดฯส้฿มฯ | [รังมดส้ม] | น.รังมดแดง |
ลักหุม | ลักฯหุม | [ลักหุม] | ก.แอบไปชอบพอผู้อื่นโดยที่เจ้าตัวไม่รู้ |
ต้นปู๋น | ต้฿นฯปูร | [ต้นปูน] | น.เต้าปูน - ที่ใส่ปูนกินหมาก |
ต๋อนควาย | ตอฯร | [ตอนฅวาย] | ก.ทำหมันควาย |
ดังไฟ | ดังฯไฟ | [ดังไฟ] | ก.ก่อไฟ อย่างติดไฟในเตาโดยใช้ "ดุ้นฟืน" เป็นเชื้อเพลิง; สุมไฟ ก็ว่า ดู...หลัว |
ปุ๋นป๋อง | ปุรปอฯง | [ปุนปอง] | ก.พยายาม,อยากได้ |
กึ๊ดเติงหาหน๋อกๆ | คึดฯเทิงฯหาหันฯอฯกๆ | [คึดเทิงหาหน็อกๆ] | ก.คิดถึงอยู่เสมอ |
หอยต้าก | หอฯยฯทาฯกฯ | [หอยทาก] | น.หอยทาก - หอยฝาเดียว มีหลายชนิด พบในประเทศไทยมากกว่า ๖๐๐ ชนิด มีทั้งชนิดที่ อยู่บนต้นไม้ อยู่พื้นดิน อยู้บนบก อยู่ในน้ำ มีทั้งขนาดจิ๋ว กลาง ใหญ่ และนาดยักษ์ และชนิดท่เป็นศัตรูพืชได้แก่ หอยทากยักษ์ หอยเจดีย์ หอยสาริกา ลักษณะทั่วไปประกอบด้วย ๒ ส่วนที่ไม่สามารถแยกจากกันได้ คือส่วนที่เป็นเปลือกหอย และตัวหอยหรือเนื้อหอยที่สามารถยื่นออกด้านนอกเปลือกได้ ชอบออกหากินตอนกลางคืน กลางวันอาศัยในที่ร่มหลบแสงแดด จะแพร่หลายได้ในช่วงฤดูฝน |