พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
ต่ำฮา | ตํารา | [ต่ำรา] | น.ตำรา - แบบแผนที่ว่าด้วยหลักวิชาการต่างๆ,คัมภีร์,หนังสือเรียน; ต๋ำฮา ก็ว่า |
หมั๋ดไฟ | หัมฯดไฟ | [หมัดไฟ] | น.ลูกไฟที่กระเด็นหรือลอยออกจากกองไฟ หรือถ่านไฟแดง,สะเก็ดไฟ |
หยฺ๋ดยฺายจี๋ม | อยฯ฿ดฯอยฯายฯจิมฯ | [อฺยฺดอฺยฺายจิม] | ก.เรียงราย กันมากมาย,เรียงรายกันอย่างหนาแน่น |
ตั๊บหน้า | ทัปฯห้นฯา | [ทับหน้า] | น.กองทัพหน้า |
ฝาง | ฝางฯ | [ฝาง] | น.ชื่อไม้ยืนต้น ต้นมีหนาม ดอกสีเหลือง เนื้อไม้สีแดง ใช้ทำยาหรือย้อมผ้าได้ |
ข๋ดขอ | ข฿ดฯขํอฯ | [ขดขอ] | ก.ขดตัวให้งอเหมือนขอ. ข๋ดขององอด ก็ว่า |
ผีก๋ะ | ผีกลฯะ | [ผีกละ] | น.ผีกละ/ผีปอบ - ผีชนิดหนึ่ง วิญญาณสิงอยู่ในคน หากเจ้าของไม่พอใจ หรือขัดใจใคร วิญญาณของผีก๋ะก็ไปเข้าสิงในผู้นั้น เพื่อเรียกร้องจะกินอาหารหรืออื่นๆ แล้วแต่เงื่อนไข คนที่ถูกผีก๋ะสิงจะแสดงอาการต่างๆ ผิดปกติไป เช่นร้องไห้วี้ดว้ายโหยหวน พูดเพ้อเจ้อเป็นปริศนา หรือแสดงอาการอื่นที่ไม่เป็นปกติ หมอผีจะต้องใช้คาถาอาคมถามว่าเป็นใคร มาจากไหน ผิดใจกันเรื่องอะไร ไล่ออกให้เร็วที่สุด ถ้าผีนั้นเฮี้ยนมาก ก็จำเป็นต้องใช้แส้อาคมเฆี่ยนตีให้เจ็บแสบ หรือถึงขั้นโกนผมให้เกิดความละอายขายหน้า ผีก๋ะใช้นกเค้าแมวเป็นสัตว์พาหนะ เรียก "นกเก๊าผีก๋ะ" เชื่อกันว่าเมื่อได้เห็นนกชนิดนี้ที่ไหน ใกล้ๆบริเวณนั้นจะต้องมีผีก๋ะ หนุ่มๆ เวลาไปแอ่วสาวบ้านใด ก่อนจะขึ้นเรือนหรือตอนกลับ หากมีเสียง "นกเก๊าผีก๋ะ" ร้องส่ง สาวบ้านนั้นชวนสงสัยว่าเป็น "ผีก๋ะ" |
ขาโหง้ง | ขาโห้฿งฯง | [ขาโหง้ง] | ว.ขาคดงอ |
ยฺอบ | ฯอยฯอฯบ | [อฺยฺอบ] | ก.ย่อลง,ทรุดตัวลงทีละน้อยด้วยอาการนุ่มนวล,อาการที่ค่อยๆ ย่อลง หุบลง โน้มลง |