พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
นุ่งผ้าต้อย | นุ่งผ้าต้อฯยฯ | [นุ่งผ้าต้อย] | ก.นุ่งโจงกระเบน - ภาษาถิ่นล้านนาเรียกว่า ''นุ่งผ้าต้อย''; นุ่งโจงกระเบน หรือ นุ่งผ้าต้อย เป็นรูปแบบการนุ่งผ้าประเภทหนึ่ง โดยคำว่า ''โจง'' หมายถึง การโยง จูงไป ''กระเบน'' หมายถึง หาง เป็นคำที่มาจากภาษาเขมร นุ่งโจงกระเบน จึงหมายถึง ''การนุ่งผ้าด้วยวิธีม้วนชายผ้านุ่งไปเก็บไว้ด้านหลัง'' ซึ่งดูคล้ายกับกางเกงหลวมๆ โดยนำผ้าสี่เหลี่ยมผืนผ้ามานุ่งขมวดเป็นชายพกไว้ที่เอว แล้วม้วนชายผ้าด้านกว้างทั้ง 2 ที่ประกบกันอยู่ตรงด้านหน้าให้เป็นหางยาว แล้วสอดไปใต้หว่างขา ดึงขึ้นไปเหน็บที่ขอบผ้าด้านหลังบริเวณเอว |
นัก | นักฯ | [นัก] | ว.มาก,มากมาย,อย่างยิ่ง; ใช้ "นัก" เป็นพื้น เช่น จะไปอู้นัก-อย่าพูดมาก,วอกนัก-โกหกมาก: ส่วนที่แปลว่าชำนาญหรือเก่งในทางชั่ว มักใช้ "ขี้" เช่น ขี้โส้-นักโทษ,ขี้เหล้น-นักการพนัน: และใช้ "นัก/ผู้" ในหมายความว่า เก่ง/ชำนาญการ เช่น นักอู้-นักพูด,นักบิน-ผู้มีความสามารถบังคับอากาศยาน |
โจก | โจ฿กฯ | [โจก] | ก.เทลง เช่น โจกน้ำลงดิน - เทน้ำลงดิน; ลักษณะของน้ำที่พุ่งลงจากที่สูง เช่น น้ำโจกลงลิน - น้ำพุ่งลงสู่รางลิน |
แม่ง | แม่งฯ | [แม่ง] | ก.ทำลาย,พราก,รื้อ |
ปี๋แล้ว | ปี¦วฯ | [ปีแล้ว] | น.ปีที่แล้ว,ปีที่ผ่านมา |
ยอย | ยอฯยฯ | [ยอย] | น.ตาชั่ง,ปลายกิ่งไม้ ว.ปลาย,ด้านไกลสุด |
ปี๋ซืน | ปีซืนฯ | [ปีซืน] | น.ปีก่อนปีที่แล้ว |
หางว้อง | หางฯว้อฯง | [หางว้อง] | ว.หางบ่วง - มีส่วนโค้งหรือเป็นวง |
ป้าก | พากฯ | [พาก] | น.ทัพพี,กระจ่า ล.ตำรับ - เรียกยาแต่ละชุดที่ปรุงขึ้น ,เรียกปริมาณสิ่งของที่ใช้ทัพพีตักขึ้นในแต่ละครั้ง เช่น เข้าสามป้าก - ข้าวสามทัพพี เป็นต้น |
ตี้เก้า | ที่เกั้า | [ที่เก้า] | น.ลำดับที่เก้า |