พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
เซาะว่าเซาะกิ๋น | โซอฯะว่าฯโซอฯะกินฯ | [เซาะว่าเซาะกิน] | ดู...เซาะกิ๋นเซาะว่า |
พะเจ้าแค่งคม | ระฯพเจั้าแฅ่งฯฅ฿มฯ | [พระเจ้าแฅ่งฅม] | น.พระเจ้าแข้งคม,พระเจ้าแค่งคม (ล้านนาเรียก ''แข้ง'' ว่า ''แค่ง'') - พระพุทธรูปทองสำริดปางมารวิชัย ขนาดหน้าตัก ๙๔ นิ้ว (๒.๓๙ เมตร) สูง ๑๑๒ นิ้ว (๒.๘๕ เมตร) หนักประมาณ ๓,๙๖๐ กิโลกรัม พระเจ้าติโลกราชมหาราช กษัตริย์ผู้ครองนครเชียงใหม่องค์ที่ ๙ แห่งราชวงศ์มังราย หล่อไว้ที่วัดป่าตาลมหาวิหาร (อยู่นอกแจ่งกู่เฮือง ทิศตะวันตกเฉียงใต้ของนครเชียงใหม่) เมื่อ พ.ศ.๒๐๒๗ โดยที่หน้าแข้งขององค์พระมีสันคมจึงให้ชื่อว่า พระเจ้าแข้งฅม อัญเชิญมาประดิษฐาน ณ วัดศรีเกิด ต.พระสิงห์ อ.เมือง จ.เชียงใหม่ ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๓๔๒ ตราบปัจจุบัน |
ม่วน | ม่วฯร | [ม่วน] | ว.เป็นที่พอใจ,พลิดเพลิน,ไพเราะ,สนุก,สะดวก |
ด้นๆหนๆ | ด้ๆ฿นฯ ห฿นฯๆ | [ด้นๆ หนๆ] | ก.เดินหน้าถอยหลัง,รังเร,รีรอ |
หม้องแก่นต๋า | ห้มฯอฯงแก่นฯตา | [หม้องแก่นตา] | น.เบ้าลูกตา |
ล้องแล้ง | ล้อฯงแล้งฯ | [ล้องแล้ง] | ก๑.กลั้วคอ: ก๒.ใช้น้ำแต่เพียงเล็กน้อยอย่างที่ใช้ล้างน้ำพริกที่ติดอยู่ในครกเพื่อเทลงในหม้อแกง |
ซ้อยล้อย | ซ้อฯยฯล้อฯยฯ | [ซ้อยล้อย] | ว.งาม,สลวย |
หม๋ดใสไวยะ | ห฿มฯดไสไววะ | [หมดใสไววะ] | ก.หมดจดสดใส |
ฮื้อ | รื้ | [รื้อ] | ก.ถอน,ถลก,ยกออก,ถอนออก,ยกขึ้น,เปลี่ยนแปลง |
ยุงก้น จี๊ | ยุงก้฿นฯชี้ | [ยุงก้นชี้] | ก.ยุงก้นปล่อง - ภาษาไทยถิ่นเหนือ (คำเมือง) เรียก ''ยุงก้นจี๊''; ยุงก้นปล่อง หรือ ยุงก้นจี๊ ลำตัวสีน้ำตาลค่อนข้างดำ สังเกตได้ง่ายคือ เวลาเกาะหรือดูดเลือด หัวจะปักลงก้นจะโด่งชี้ขึ้นทำมุมกับพื้น 45 องศา (ที่ดูดเลือด คือตัวเมีย) ยุงก้นปล่อง เป็นพาหะนำโรค ไข้ป่า/ไข้มาลาเรีย/ไข้จับสั่น พบมากในชนบทที่อยู่แถวชายป่า ชอบไข่ในน้ำไหลริน ในแอ่งน้ำสะอาด ชอบกัดคนในเวลาพลบค่ำ ตอนดึก และเช้าตรู่ |