พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
กวั๋งๆเมาๆ | กัวฯงๆเมัาๆ | [กวังๆเมาๆ] | ก.มึนๆ งงๆ ทำอะไรไม่ค่อยถูก |
มุยโบ๋ะหลัว | มุโบ฿ะห฿ลฯวฯ | [มุยโบะหลัว] | น.ขวานผ่าฟืน - ภาษาไทยถิ่นเหนือ (คำเมือง) เรียกว่า ''มุยโบ๋ะหลัว''; ขวานผ่าฟืน หรือ มุยโบ๋ะหลัว เป็น ''มุยแม่'' หรือขวานที่ไม่มีหงอน ไม่มีง่ามถอนตะปู ตัวขวานมีลักษณะเป็นลิ่ม ส่วนที่เป็นคมกว้าง ตัวขวานยาว และมีด้ามยาวประมาณ 90 ซ.ม. ซึ่งยาวกว่าขวานที่ใช้งานทั่วไป นอกจากจะใช้ผ่าฟืน(โบ๋ะหลัว) แล้วยังเหมาะกับงานหนักๆ เช่น ตัดไม้ ฟันกิ่งไม้ สับตอไม้ ผ่าไม้ โค่นต้นไม้ เป็นต้น |
ก้วยๆ | ก้ลฯวฯยฯๆ | [กล้วยๆ] | ว.ง่ายๆ,ง่ายมาก,พื้นๆ เช่น ของก้วยๆ, เรื่องก้วยๆ |
หลีบ | หีลฯบ | [หลีบ] | น๑.กลีบ - ลักษณะนามใช้บอกลักษณะของผลไม้ที่เป็นกลีบๆ เช่น กระเทียม ส้มเขียวหวาน ส้มโอ มะนาว: ตัวอย่าง หอมเตียมโตนมีหลีบเดียว - กระเทียมโทนมีกลีบเดียว, บ่าโอแก่นนี้มีตึงหลีบหน้อยหลีบใหญ่สูนกั๋น - ส้มโอลูกนี้มีทั้งกลีบเล็กกลีบใหญ่ปนกัน; เหลี่ยง ก็ว่า: น๒.เรียกปี่เสียงเล็กว่า ปี่หลีบ |
กะโซ้ | กะโซ้ | [กะโซ้] | น.โชงโลง - เครื่องวิดน้ำ รูปคล้ายเรือครึ่งท่อน มีด้ามถือ ผูกเชือกเข้ากับขาหยั่งแล้วจับด้ามโยกให้พุ้ยน้ำตามต้องการ |
ควายต้อง | ฅวฯายฯต้อฯง | [ฅวายต้อง] | น.ควายที่ผ่านการตอนแล้ว; ควายลัด ก็ว่า |
อื่นอั้น | อื่นฯอั้นฯ | [อื่นอั้น] | ว.ต่างออกไปนั้น,นอกออกไปนั้น |
หนามลิดเเก๊า | หนฯามฯลิดฯเคั้าฯ | [หนามลิดเค้า] | น.หนามเค็ดเค้า |
เหมือนแบบเบ้าบัวลาณ | เหิอฯรแบปฯเบั้าฯบ฿วฯราณฯ | [เหมือนแบบเบ้าบัวราณ] | ว.เหมือนประเพณีที่มีมาแต่เก่าก่อน |
ใบ้ | ใบ้ | [ใบ้] | น๑.หมาร่า - แมลงตระกูลต่อ แตน ใช้ดินเหนียวทำรังขนาดกำปั้นหรือเล็กกว่าติดตามคาน ฝ้า เสาบ้าน หรือบริเวณที่ร่มอื่นๆ เรียกว่า แมงใบ้ น๒.เรียกคนที่เปล่งเสียงพูดไม่ได้ว่า คนใบ้ ก๑.แสดงกิริยาท่าทางแทนคำพูด ก๒.นิ่งไม่พูดหรือเฉยทำเป็นทองไม่รู้ร้อน ว๑.ไบ้ - เปล่งเสียงพูดไม่ได้ หรือไม่สามารถพูดเป็นถ้อยคำที่คนทั่วไปเข้าใจได้ ว๒.มาก,มหาศาล,อย่างยิ่ง มักใช้คู่กับ ง่าว หรือ บอด เช่น กิ๋นใบ้กิ๋นง่าว - กินมากจริงๆ, งามใบ้งามบอด - สวยจริงๆ(ราวกับนางฟ้า) |