พจนานุกรมภาษา ล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา

พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา

โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์

เรียน 10 คำใหม่

ออกเสียงล้านนา	อักษรล้านนา	เทียบอักษรไทย	ความหมาย
ลวดวันลวดคืน	ลวฯดวันฯลวฯดฅืนฯ	[ลวดวันลวดฅืน]	น.ตลอดวันตลอดตืน,ทั้งวันทั้งคืน
อี่หน้อย	อี่ห้นฯอฯย	[อี่หน้อย]	น.อีหนู - คำที่ผู้ใหญ่มักใช้เรียกเด็กหญิงด้วยความเอ็นดู
บน	บ฿นฯ	[บน]	ก.ขอร้องหรือเซ่นไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ ให้ช่วยโดยให้คำมั่นว่าจะให้สิ่งของตอบแทน ว.เบื้องสูง ตรงข้ามกับเบื้องล่าง เช่น ชั้นบน อยู่บน
เขี้ยวงา	ข้ยฯวงา	[เขี้ยวงา]	น.ฟันปลายแหลม อยู่ระหว่างฟันหน้ากับฟันกราม มีลักษณะเรียวโง้งเหมือนงาช้าง เช่น เขี้ยวงาหมู
ข่วงแก้วตังสาม	ข่วฯงแก้วฯทังฯสามฯ	[ข่วงแก้วทังสาม]	น.ลานวิหาร/บริเวณวิหาร/บริเวณภายในวัด
ถาด	ถาดฯ	[ถาด]	น.ภาชนะใส่สิ่งของ ทำด้วยโลหะ ไม้ พลาสติกเป็นต้น ลักษณะเป็นทรงกลมหรือเหลี่ยม เตี้ย แบน ตื้น มีขอบ
ปั้นน้ำเป๋นตั๋ว	ปั้นฯนาฯเปนฯต฿วฯ	[ปั้นน้ำเปนตัว]	ก.ปั้นน้ำเป็นตัว - ปั้นเรื่องขึ้นมา,สร้างเรื่องเท็จให้เป็นเรื่องจริง,โกหก
ลองใจ๋	ลอฯงไจ	[ลองใจ]	ก.หาทางหลิกล่อเพื่อสูจน์ว่าจะมีน้ำใจตามที่คาดหมายหรือไม่; ลองหาใจ๋ ก็ว่า
วัน	g	f	น.วันหัวเรียงหมอน - เป็นวันที่ใช้หาฤกษ์งานมงคลสมรส ลักษณะการนอนของคนเราที่กล่าวไว้ในเรื่องนี้มีหลายอย่าง เช่น หัวจนหัว(หัวชนหัว)-นอนเอาหัวชนกัน เหยียดเท้าไปตรงกันข้าม, หัวสอดตี๋น(นอนเอาหัวสอดไว้ทื่ตรงเท้าของอีกฝ่ายผนึ่ง, หัวสุ๋บหว่างขา(นอนเอาหัวสอดซุกลึกเข้าไปกลางหว่างขาของอีกฝ่ายหนึ่ง) เป็นต้น ถือว่าไม่่เป็นมงคล แต่ ''หัวเรียงหมอน'' หมายถึง นอนชิดติดกัน หันหัวไปทางเดียวกันบนหมอนที่อยู่ในระนาบเดียวกัน การแต่งงานจะต้องหาฤกษ์หายามให้ดี ชาวล้านนาไม่นิยมแต่งงานในช่วงกลางพรรษา, เดือนคี่(เดือนเกี๋ยง ๓ ๕ ๗ ๙ ๑๑ เหนือ), วันศีลหลวง(ขึ้นหรือแรม ๑๕ ค่ำ), ไม่เป็นวันม้วยบ่าวสาว, ไม่เป็นวันเสียของเดือน, ฟ้าตีแส่งเศษดี และถูกต้องตามตำราว่า วันหัวเรียงหมอนตรงกับขึ้นแรมกี่ค่ำ
กะโหลก	กะโห฿ลฯก	[กะโหลก]	น.กะโหลก หรือ กะลา ภาษาถิ่นล้านนาเรียก ''กะโหล้ง''; ดู...กะโหล้ง