พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
ป๋ะก๋ะติ๋สุระทิน(บาลี) | บกติสุรทิน | [ปกติสุรทิน] | ดู...อธิกสุรทิน |
ต้องดอก | ต้อฯงดอฯก | [ต้องดอก] | ก.แกะสลักไม้หรือสิ่งอื่นให้เป็นรูปดอก |
แฟะเข้า | แฟะเขั้า | [แฟะเข้า] | ก.กินข้าวไม่เป็นเวลา มักใช้แก่เด็ก |
เฮือนโหย้ง | เริอฯร | [เรือนโหย้ง] | น.เรือนที่ผุพัง; เฮือนขี้โหย้ง ก็ว่า |
แม่กิ๋นแอบ | แม่กินฯแอบฯฯ | [แม่กินแอบ] | น.หญิงที่แอบเป็นชู้เพื่อหวังปอกลอกชาย |
นิ้วจี๊ | นิ้วฯชี้ | [นิ้วชี้] | น.นิ้วชี้ |
ก่ำบี้ ออกเสียง ก่ำบี้ | กําบี้ | [ก่ำบี้] | น.แมลงปอ ถิ่นเหนือเรียก ''ก่ำบี้'' และยังมีชื่อเรียกตามท้องถิ่นต่างๆ อีก เช่น ก๋ำบี้ กะบี้ อี่บี้: แมลงปอ - ลักษณะโดยทั่วไป แบ่งเป็น 3 ส่วนเหมือนแมลงทั่วไป ได้แก่ ''ส่วนหัว'' หัวใหญ่ ตารวม ทำให้สามารถมองเห็นได้รอบตัว, ปากเป็นแบบกัดกิน: ''ส่วนอก'' ประกอบด้วยปีก 2 คู่ บางใส ขา 6 ขา: ''ส่วนท้อง'' มักยาวกว่าส่วนอื่นทำให้แมลงปอมีรูปร่างเรียวยาว เป็นปล้องๆ มี 10 ปล้อง มีระยางค์ที่ปลายท้องยาวแหลม มีหน้าที่ช่วยในการสืบพันธุ์: แมลงปอมีวงจรชีวิต 3 ช่วง คือ เป็นไข่ เป็นตัวโม่ง และโตเต็มวัย ไม่มีระยะดักแด้: แมลงปอเป็นสัตว์ที่ดุร้ายอันตรายสำหรับโลกของแมลง แต่ไม่มีพิษภัยใดๆ กับคน และยังเป็น ''ตัวห้ำ'' กินเหยื่อที่เป็นแมลงทุกชนิดที่อ่อนแอกว่า ช่วยกำจัดแมลงที่ชอบสร้างความรำคาญ หรือนำโรคมาสู่คนและสัตว์เลี้ยง เช่น ยุง ริ้น แมลงวัน แมลงหวี่ ฯลฯ จึงกล่าวได้ว่า ''แมลงปอเป็นส่วนหนึ่งของการควบคุมแมลงศัตรูพืช โดยวิธีธรรมชาติหรือชีววิธี; ก๋ำบี้,กะบี้,อี่บี้ ก็ว่า |
ส๋บทา | ส฿ปฯทาฯ | [สบทา] | น.สบทา - บริเวณที่น้ำแม่ทา ไหลมาบรรจบกับแม่น้ำกวง ที่บ้านสบทา อ.ป่าซาง จ.ลำพูน รวมกันไหลลงสู่แม่น้ำปิง |
เขือง | เขิอฯง | [เขือง] | น.ไม้ตระกูลปาล์ม ปลูกเป็นไม้ประดับ ก้านยาวมีใบติดตลอดแนวชาวพุทธนิยมใช้ผูกช่อและตุงปักเจดีย์ทรายในเทศกาลสงกรานต์ |
สะหลืดสะหลัง | สืๆลฯดสัๆลฯง | [สลืดสลัง] | ดู...สะหลังสะหลืด |