พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
ตานเกิด | ทาฯนฯเกิดฯ | [ทานเกิด] | ก.ทานเกิด - พิธีกรรมอย่างหนึ่งที่พ่อแม่หรือปู่ย่าตายาย ทำให้เด็กที่เกิดมา มีการเจ็บป่วยออดๆแอดๆ โดยไม่รู้สาเหตุ ร่างกายซูบผอม มักร้องไห้ตอนกลางคืน เป็นต้น ซึ่งมักจะทำในช่วงเด็กอายุ ๓ - ๑๐ เดือน มีเครื่องเซ่นต่างๆ อาหารหวานคาว ดอกไม้ธูปเทียน วางอยู่กลางราชวัตรที่มีผ้าเหลืองหรือจีวรคลุม ล้อมด้วยด้ายสายสิญจน์ อุ้มเด็กนั่งในที่นั้น นิมนต์พระสงฆ์ ๔ รูป ยืนอยู่มุมละรูป สวดมนต์สะเดาะเคราะห์ เป็นการปัดรังควาน ขอร้องวิงวอน ''พ่อเกิดแม่เกิด'' อย่าได้มารบกวนเบียดเบียนเด็ก ทำให้เด็กอยู่ดีมีสุข; ดู...ป้อเกิดแม่เกิด |
สอด | สอฯด | [สอด] | น.เครื่องสานชนิดหนึ่งใช้จับปลา ก๑.เดินทางเที่ยวไป,เที่ยวเตร่,ดั้นด้น,เดินทางโดยไม่มีใครรู้เห็น,เร่ไป ก๒.พูดแทรกในขณะที่คนอื่นกำลังสนทนากันอยู่ ก๓.แทรกเข้าไปในระหว่าง |
ตองสะปัน | ทอฯงสพันฯ | [ทองสะพัน] | ดู...ทองเหลือง |
คา | ฅา | [ฅา] | น๑.หญ้าคา - ไม้ล้มลุก ใบเล็กแคบ เรียวยาว แข็ง คาย ขอบใบคม ดอกเล็กมีขนยาวเป็นปุยสีขาวนวลหรือน้ำตาลอ่อน ใบใช้ทำเป็นเครื่องมุงหลังคา หรือเผาเป็นถ่านประสมยางรักทำสมุก เหง้าใช้ทำยาได้ |
ดินควบ | ดิฅวฯบ | [ดินฅวบ] | น.กระเบื้องที่ใช้ครอบสันหลังคา; ดินกูบ ก็ว่า |
เป๋นเฮือน | เปนฯเริอฯร | [เปนเรือน] | ว.แต่งงาน,ตั้งเป็นครอบครัวแยกอยู่ต่างหาก |
เป๋นขี้เป็๋ดขี้ไก่ | เปนฯขี้เปัดฯขี้ไก่ | [เปนขี้เป็ดขี้ไก่] | สำ.ทำตัวไร้คุณค่า |
ส่ำเดียวกั๋น | สาดยฯวกันฯ | [ส่ำเดียวกัน] | ว.รุ่นราวคราวเดียวกัน |
ก้าคิง | ค่าฯฅิงฯ | [ค่าฅิง] | น.ขนาดเท่ากับต้นแบบ เช่น หุ่นก้าฅิง-หุ่นหรือรูปปั้นที่มีขนาดเท่ากับตัวของผู้เป็นแบบ |
อี่น้า | อี่นาฯ | [อี่น้า] | น.น้า,คุณน้า |