พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
แหล้ว | แห้ลฯวฯ | [แหล้ว] | น.เรียว,สลวย มักใช้ตามหลังคำอื่น เป็น แอ้วแหล้ว |
สวยน้ำมัน | สวฯยฯ¢มันฯ | [สวยน้ำมัน] | น.กรวยที่ใช้ตวงน้ำมัน |
จะไป | จะไพ | [จะไพ] | ดู...จะ |
งิน | งินฯ | [งิน] | ก.พอใจ,ยินดี,รู้สึก |
สุ่นอ๋ก | สุ่รอ฿กฯ | [สุ่นอก] | ก.ซบอยู่ในอก อย่างเด็กทารกซบอกแม่ |
จั๊กจี๊ | ชักฯชี้ | [ชักชี้] | ก.ชี้แจงเชิงชักจูงให้คล้อยตาม |
มังก๊ะละ ๓๘ | มํฯคลฯฯะ 38 | [มังคละ ๓๘] | น.มงคล ๓๘ ประการ - หมายถึงธรรมที่นำมาซึ่งความสุขความเจริญ ตามที่ปรากฏในมงคลสูตร เริ่มจาก อะเสวะนา จะ พาลานัง...ไปจนถึง วิระชัง เขมัง เอตัมมังคะละมุตตะมัง ได้แก่ ๑.ไม่คบคนพาล ๒.คบบัณฑิต ๓.บูชาคนที่ควรบูชา ๔.อยู่ในสิ่งแวดล้อมดี ๕.ทำความดีให้พร้อม ๖.ตั้งตนไว้ชอบ ๗.ศึกษาเล่าเรียนมาก ๘.มีความชำนาญในวิชาชีพของตน ๙.มีระเบียบวินัย ๑๐.พูดให้เป็นผลดี ๑๑.บำรุงมารดาบิดา ๑๒.สงเคราะห์บุตร ๑๓.สงเคราะห์ภรรยา ๑๔.ทำงานเป็นระเบียบเรียบร้อย ๑๕.รู้จักสงเคราะห์เผื่อแผ่ให้ปัน ๑๖.ดำรงอยู่ในศีลธรรม ๑๗.สงเคราะห์ญาติ ๑๘.ทำงานที่ไม่มีโทษ ๑๙.เว้นจากความชั่ว ๒๐.เว้นจากการดื่มน้ำเมา ๒๑.ไม่ประมาท ๒๒.รู้จักคุณค่าของคนและสิ่งของ ๒๓.สุภาพอ่อนน้อมถ่อมตน ๒๔.สันโดษ พอใจในสิ่งที่หามาได้โดยชอบธรรม ๒๕. มีความกตัญญู ๒๖.ฟังธรรมตามกาล ๒๗.มีความอดทน ๒๘.เป็นผู้ว่านอนสอนง่าย ๒๙.เข้าหาสมณะ ๓๐.สนทนาถกเถียงในสิ่งที่ถูกต้องดีงาม ๓๑.รู้จักบังคับควบคุมตน ไม่ปรนเปรอตามใจอยาก ๓๒.รู้จักควบคุมตนในทางเพศ ๓๓.เข้าใจในความจริงของชีวิต ๓๔.ทำพระนิพพานให้แจ้ง ๓๕.จิตไม่หวั่นไหว ๓๖.ไม |
นาค | นาฯคฯ | [นาค] | น.งูใหญ่(มะโรง),ผู้ประเสริฐ,ผู้ไม่ทำบาป,คนที่ไปอยู่วัดนุ่งขาวห่มขาวเพื่อเตรียมตัวจะบวช,ผู้ที่กำลังจะบวช |
ไหลน้ำ | ไหลฯนาฯ | [ไหลน้ำ] | ก.ปล่อยวัตถุให้ลอยไปตามน้ำ |
ใส่ขันมัดมือ | ไส่ขันฯมัดฯมื | [ใส่ขันมัดมือ] | ก.ใส่ขันผูกมือ - เอาเงินใส่พานหรือขันในช่วงการผูกมือ (มัดมือ) คู่บ่าวสาว |