| ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
|---|---|---|---|
| ป๋าแกด | ปลฯาแกดฯ | [ปลาแกด] | น.ปลาแขยง - ปลาน้ำจืด ไม่มีเกล็ด ขนาดค่อนข้างเล็ก ลำตัวป้อมสั้น ข้างแบน หัวแหลม ปากเล็ก มีหนวด ๔ คู่ ครีบหลังและครีบอกเป็นก้านแข็ง ครีบหูมีเงี่ยงแหลมคมข้างละอัน มีแถบสีขาวเงิน ๒ แถบพาดไปตามความยาวลำตัว หลังสีน้ำตาลปนดำเข้ม มีหลายชนิด เช่น แขยงขีด แขยงลาย แขยงหนู |
| มอนไข่ | มอฯรไข่ | [มอนไข่] | น1.มอนไข่ - ภาษาถิ่นเหนือเรียก ไข่แดง ว่า ''มอนไข่''; - มอนไข่ เป็นส่วนประกอบของไข่ อยู่ภายในเปลือกไข่ เช่น ไข่ไก่ เป็ด นก เต่า มีสีเหลืองหรือเหลืองอมแดง มีสารอาหารไว้ใช้เลี้ยงตัวอ่อน มีไข่ขาวหุ้มโดยรอบ; น2.มอนไข่ - ชื่อกล้วยไม้ป่าชนิดหนึ่ง ดอกเป็นพวงยาว กลีบดอกสีขาว กลิ่นหอม เรียก ''เอื้องมอนไข่''; ดู...เอื้องมอนไข่ |
| ไค้เม็ด | ไระฯค้เมัดฯ | [ไคร้เม็ด] | น.ต้นไคร้เม็ด |
| วุย | วุ,วุย | [วุย] | น.เรียกชะนีว่า อี่วุย หรือ อี่ฮุย |
| ไฟ | ไฟ | [ไฟ] | น.ชื่อธาตุอย่างหนึ่งในธาตุทั้งสี่ ดิน น้ำ ลม ไฟ, ผลที่เกิดจากปฏิกิริยาทางเคมี มีอ๊อกซิเจนเป็นหลักเกิดการเผาไหม้ทำให้เกิดความร้อน แสงสว่าง และเปลว,เครื่องเผาผลาญใจให้เร่าร้อน คือราคะ โทสะ และโมหะ |
| ตี้เลิ้ก | ที่เลิกฯ | [ที่เลิก็] | น.ที่ไกลลงไปจากพื้นดินปกติ เช่น ห้วยเลิ้ก - ห้วยลึก, น้ำบ่อเลิ้ก - บ่อน้ำลึก เป็นต้น |
| แมงบ้ง | แมงฯบ้฿งฯ | [แมงบ้ง] | น.หนอนบุ้ง,บุ้ง - ภาษาถิ่นเหนือเรียก ''แมงบ้ง''; หนอนบุ้ง หรือ แมงบ้ง คือหนอนผีเสื้อ มีหลายชนิด ได้แก่หนอนผีเสื้อกลางวัน มีสีสันสดใส ลำตัวปกคลุมด้วยขนแข็ง หากินตามพืชผักสวนครัว ไม่เป็นอันตรายแก่ผู้ไม่มีอาการแพ้, ส่วนหนอนผีเสื้อกลางคืน รวมทั้งผีเสื้อกลางคืน ไม่มีสีฉูดฉาด ตัวอ้วนป้อม ปกคลุมด้วยขนละเอียด ออกหากินกลางคืน พบได้ทั่วไป มักจะมาเล่นไฟตามบ้านเรือน มีพิษเป็นอันตรายเมื่อสัมผัสกับขน จะทำให้เกิดอาการแสบร้อน เกิดผื่นแพ้ บวม ชา ตามผิวหนัง ตลอดจนลูกนัยน์ตา หากเกิดขึ้นกับเด็กอาจทำให้ตาบอด เป็นต้น; ดู...หนอน |
| สะจา | สชา | [สะชา] | น.ถุงหรือกระเป๋าเล็กๆ ที่ถักหรือทำขึ้นเพื่อบรรจุพระเครื่องหรือวัตถุมงคล เรียก ถงสะจา; ถงขะจา,ถงขะนัน ก็ว่า |
| ฝัง | ฝังฯ | [ฝัง] | ก.ทำให้จมลงจากระดับพื้นทั้งหมดหรือบางส่วน เช่น ฝังศพ ฝังสมบัติ ฝังเสา |
| สอน | สอฯร | [สอน] | ก.ถ่ายทอดวิชาความรู้ให้,เริ่มฝึกฝน |