พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
บ่าหลอด | บ่าฯหลฯอฯด | [บ่าหลอด] | น.สลอดเถา ถิ่นภาคเหนือเรียก ''บ่าหลอด'': สลอดเถา หรือ บ่าหลอด - เป็นไม้พุ่มแกมเถา เนื้อแข็ง ลำต้นหรือกิ่งเป็นเกล็ดสีเทาหรือสีเงิน ใบเดี่ยวเรียงสลับ รูปวงรีแกมใบหอก ดอกเป็นช่อออกเป็นกระจุกที่ซอกใบ กลีบดอกสีเหลืองอ่อน ปลายแยกเป็น 5 กลีบ ผลเป็นรูปรี/รูปไข่/รูปกรวย หรือ รูปทรงกระบอก ยาวประมาณ 1.5-3.0 ซ.ม. ลักษณะโดยรวมคล้ายกับมะเขือเทศราชินี มีจุดเล็กๆ สีขาวหรือสีเงินอยู่โดยรอบ เมื่อสุกสีส้ม ส้มอมแดง แดงสด หรือสีเหลือง มีรสเปรี้ยวอมฝาดจนถึงหวาน รับประทานเป็นผลไม้ เมล็ดยาวรีเป็นพู มี 8 พู หัวท้ายแหลม สีน้ำตาลเหลือง |
สี่ซ้าห้าบาท | สี่ซ้าห้าบาฯทฯ | [สี่ซ้าห้าบาท] | สำ.จำนวนไม่มาก,คนละเล็กน้อย,เล็กๆ น้อยๆ |
กำสุ่ย | คำฯสุ่ | [คำสุ่ย] | น.คำพูดยุยง,คำพูดที่ทำให้พอใจ,คำเล้าโลม |
สีนาด | สีนาฯดฯ | [สีนาด] | ดู...สิ๋นาด |
แม่เลขหาร | แม่เลขฯหารฯ | [แม่เลขหาร] | น.สูตรในการหารเลข |
ปั้นเข้าวาดฮูบ | ปั้นฯเขั้าวาฯดฯรู | [ปั้นเข้าวาดรูป] | ก.การทำพิธีทางไสยศาสตร์เพื่อรักษาผู้ป่วย ผอมแห้ง โดยใช้ข้าวเปลือกน้ำหนักตัวของผู้ป่วยมาเกลี่ยเป็นรูปคน เมื่อเสร็จพิธีแล้วนำข้าวนั้นไปถวายพระ |
ผีคู | ผีระฯคู | [ผีครู] | น.วิญญาณของครู - ครูที่ไม่มีตัวตนอยู่จริง เป็นเทพเจ้าหรือเทวดา หรือบางทีอาจเป็นครูที่เสียชีวิตไปจากโลกนี้แล้ว ถูกเรียกแตกต่างกันไปในแต่ละแขนงวิชา เช่น ครูช่าง ครูหมอ ครูฟ้อน ครูเชิง ครูดาบ ฯลฯ โดยทั้งหมดรวมหมายถึงผู้มีความรู้วิชาความรู้พิเศษ สอนวิชาชีพต่างๆ ที่แปลกไปจากวิถีชีวิตปกติของผู้คน |
เหล้ม | เห้ลฯม | [เหล้ม] | ล.เล่ม - ลักษณะนามเรียกของที่ยาวเรียว และเรียกของบางชนิด เช่น เกวียน สมุด หนังสือ |
หยฺั๋ด | อยฯดฯ | [อฺยัฺด] | ก.สะเด็ด - แห้งน้ำ ทำให้น้ำที่มีอยู่หยดหรือไหลแห้งไปโดยเร็ว ว.ไม่มีน้ำเหลืออยู่ เช่น ผ้าหยั๋ด - ผ้าที่ปั้นหรือบิดน้ำออก หรือใช้เครื่องปั่นจนสะเด็ดน้ำ,ฝนหยั๋ดแล้ว - ฝนหยุดแล้ว เป็นต้น |
เนอ,เน้อ | เนิอฯ,เนิ้อฯ | [เนอ,เน้อ] | ว.(ปาก) นะ/หนา/นอ/เนอ/เน้อ เป็นคำสร้อย แต่ละท้องที่พูดไม่เหมือนกัน พูดสับสนกัน เช่น ไปเน้อ-ไปนะ,บ่เอาแต๊เนอ-ไม่เอาเด็ดขาด,งามแต๊นอ-สวยจริงๆ |