พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
เอากู้อยฺาง | ´าคู่อยฯางฯ | [เอาคู่อย่าง] | ว.เอาทุกอย่าง |
นกก๋าแก๋ | น฿กฯกาแก | [นกกาแก] | น.นกพิราบ ภาษาถิ่นเหนือเรียก ''นกก๋าแก๋'' - เป็นนกวงศ์เดียวกับนกเขา ตัวผู้มีรูปร่างใหญ่กว่าตัวเมีย นิสัยก้าวร้าว ทะเลาะกับตัวผู้ในฝูง แต่ไม่ทะเลาะกับตัวเมีย มักมีคู่ครองตัวเดียว เมื่อจับคู่กันแล้วจะไม่แยกจากกันตลอดชีวิต แม้ว่าคู่จะตายไปแล้วก็ไม่ยอมมีคู่ใหม่ หากินเมล็ดพืชบนดิน อยู่รวมกันเป็นกลุ่มใหญ่ ตามอาคารบ้านเรือน พื้นที่เกษตรกรรม ในเมือง ในสมัยโบราณใช้นกพิราบในการสื่อสาร นอกจากนี้ยังถูกใช้เป็นสัญลักษณ์ในทางสากล หมายถึง ''สันติภาพ'' นกพิราบเป็นที่รวมของเชื้อโรคต่างๆ ที่ติดต่อมาสู่คนได้ เช่น โรคสมองอักเสบ ปอดอักเสบ ท้องเสีย หรือแม้กระทั่งหมัดจากตัวนก |
นี้จา | นี้ชา | [นี้ชา] | ว.นี่หรือ - คำลงท้ายประโยคแสดงความสงสัย |
ยฺืนซัน | อยฯนฯซันฯ | [อฺยฺืนซัน] | ก.ยืนนิ่ง,ยืนตรง |
หล้าง | ห้ลฯางฯ | [หล้าง] | ก.น่าจะ,พึงจะ,สมควรจะ,ลาง,บาง,บ้าง |
สะค่วย | สฅ่วฯยฯ | [สะฅ่วย] | น.กฎุมพี - ผู้มีอันจะกิน |
จ็๋อด | จัอฯด | [จ็อด] | ก.ไม่เหลือ,หมด,หมดตัว; หม๋ดจ๋อด,เสี้ยงลึ้ง ก็ว่า |
เยือกฮ้อนเยือกหนาว | เยิอฯกร้อฯรเยิอฯกหนฯาวฯ | [เยือกร้อนเยือกหนาว] | ว. ร้อนๆ หนาวๆครั่นเนื้อครั่นตัว คล้ายจะเป็นไข้,สะบัดร้อนสะบัดหนาว |
ต๋าเก็๋ก | ตาเกักฯ | [ตาเก็ก] | น.ตาที่มีสีขาวขุ่นทำให้มองไม่เห็น; ต๋าแก๋ก,ต๋าแกว ก็ว่า |
ผ่อจ๋นต๋าปู้ดต๋าแมน | ผํอฯจ฿นฯตาพูดตาแมนฯ | [ผ่อจนตาพูดตาแมน] | ก.จ้องมองเขม็งด้วยความโกรธแค้น. |