พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
ปู๋นดีผ่อ | ปูรดีผํอฯ | [ปูนดีผ่อ] | ว.น่าดู |
ดอกหอมนวล | ดอฯกหอฯมนวฯร | [ดอกหอมนวล] | น.ดอกลำดวน - ภาษาไทยถิ่นเหนือ (คำเมือง) เรียก ''ดอกหอมนวล'': ลำดวน/หอมนวล ไม้ยืนต้นขนาดกลาง สูง 10-15 เมตร เป็นพุ่มกลมหรือพุ่มกรวยคว่ำ, ใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ รูปไข่หรือรูปขอบขนาน กว้าง 2-3 ซ.ม. ยาว 8-10 ซ.ม., ดอก ออกดอกเดี่ยว หรือเป็นช่อกระจุกประมาณ 2-3 ดอก ตามซอกใบและปลายยอด สีเหลืองนวล กลีบดอกหนาทึบและแข็งเล็กน้อย จำนวน 6 กลีบ เรียงเป็น 2 วง วงนอกมี 3 กลีบ รูป 3 เหลี่ยมขนาดใหญ่กว่ากลีบวงใน ปลายกลีบแหลม โคนกว้าง กว้างประมาณ 1 ซ.ม. ยาวประมาณ 1.2 ซ.ม. กลีบชั้นในมี 3 กลีบเช่นกัน ปลายงุ้มเขาหากันลักษณะรูปโดม มีกลิ่นหอมเย็น, ผล เป็นกลุ่มรูปกลมรี มี 15-25 ผล ผิวเรียบ สีเขียว เมื่อสุกเป็นสีน้ำเงินเข้ม ในผลมีเมล็ด 1-2 เมล็ด รสหวานอมเปรี้ยว |
แว่หายอิ๋ด | แว่หายฯอิดฯ | [แว่หายอิด] | ก.หยุดพักชั่วขณะให้หายเหนื่อย |
นกเงือก | น฿กฯเงิอฯก | [นกเงือก] | น.นกเงือก ภาษาถิ่นเหนือเรียก ''นกก๋ก''; ดู...นกก๋ก |
แปด | แปดฯ | [แปด] | น.จำนวน ๘ ก.ป้ายทำให้เปื้อน เช่น เอาสีแปด- เอาสีป้าย, เอาขี้เป๋อะแปด - เอาโคลนป้าย, แปดมือ - เปื้อนมือ |
แห๋ะ | แหะ | [แหะ] | ว.คำอุทานแสดงความผิดหวัง,นี่ไง - คำกล่าวพร้อมกับแสดงบางสิ่งให้ผู้อื่นเห็น |
วุกวุ้ย | วุกวุ้ | [วุกวุ้ย] | ว.มอมแมม มักใช้เป็นกะวุกกะวุ้ย |
ป๋าผาก | ปลฯาผากฯ | [ปลาผาก] | น.ปลาลิ้นหมา |
จ่าน | จ่านฯ | [จ่าน] | ก.หลอกใช้ผู้อื่นทำงานเปล่าๆ หรือให้ค่าแรงน้อยที่สุด,เริ่มต้น,ริเริ่ม,ทดลอง,ตระเตรียม |
จั๋กไค | จักฯไฯระฯค | [จักไคร] | น.ตะไคร้ - พืชสมุนไพรล้มลุก ใบเรียวเล็กยาวผิวสากคาย ต้นมีกากใบหุ้มหลายชั้น กลิ่นหอม ใช้ปรุงอาหารดับกลิ่นคาว เช่น ใส่น้ำพริก แกงต่างๆ ต้มยำ |