พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
ฝาถึม | ฝาถึมฯ | [ฝาถึม] | น.ฝาที่ทำด้วยไม้ไผ่สานประกบกันโดยมีใบไม้ เช่นใบพลวง (ต๋องตึง) หรือหญ้าคา หรือกระดาษกรุอยู่ด้านใน |
จู | ชู | [ชู] | ก๑.ไปหา,ไปถึง เช่น ไปจูตี้ -ไปถึงที่, มาจูบ้าน - มาถึงบ้าน ก๒.ยินยอม,ตกลง |
ย้าว | ย้าวฯ | [ย้าว] | ก.ยินดี,พอใจ; ว.หมาด,จวนจะแห้ง |
ตี๋นเป๋ดเคือ | ตีนฯเปัดฯเระฯคิอฯอ | [ตีนเป็ดเครือ] | น.รางเย็น - พรรณไม้เลื้อย พาดพันขึ้นตามต้นไม้ใหญ่ ทุกส่วนของต้นมีน้ำยางสีขาวเป็นพืชสมุนไพร มีปรากฏใช้ในตำรายาหลายชนิด |
สะหลีวิไจ | ระฯสีวิไชยฯ | [สรีวิไชย] | น.ชื่อของครูบาศรีวิชัย นักบุญแห่งล้านนาไทย |
ตี้เลิ้ก | ที่เลิกฯ | [ที่เลิก็] | น.ที่ไกลลงไปจากพื้นดินปกติ เช่น ห้วยเลิ้ก - ห้วยลึก, น้ำบ่อเลิ้ก - บ่อน้ำลึก เป็นต้น |
ขะปือ | ขพื | [ขะพือ] | ว.กฎหรือข้อห้ามที่วางไว้ตาย ตัวลักษณะคล้ายจารีตหรือฮีต แต่เป็นหลักการที่ให้ยึดถืออย่างมั่นคงในสิ่งที่ต้องปฏิบัติกันเป็นการส่วนรวม |
จ๊ะใด | ชได | [ชะใด] | อย่างใด,แบบใด - คำแสดงคำถาม; จะใด,จ๋ะใด,จาใด ก็ว่า |
บ่าแต๋งลาย | บ่าฯแตงฯลายฯ | [บ่าแตงลาย] | น.แตงไทย - ภาษาถิ่นเหนือ(กำเมือง) เรียก ''บ่าแต๋งลาย''; แตงไทย หรือ บ่าแต๋งลาย เป็นไม้ล้มลุก มีหลายพันธุ์ เถาแข็งและเหนียวจะเลื้อยไปตามพื้นดิน มีขนอ่อนปกคลุมตลอดทั้งลำต้นและใบ, ใบเป็นใบเดี่ยวขนาดใหญ่ ขอบใบหยัก ก้านใบยาว, ดอกสีเหลือง มีกลีบเลี้ยง 5 กลีบ ผลมีขนาดค่อนข้างใหญ่ รูปร่างกลมยาว ขนาด 12-15 ซ.ม. ยาว 20-25 ซ.ม. ผลอ่อนสีเขียวมีลายสีขาวพาดยาว เมื่อแก่เปลือกเปลี่ยนเป็นสีเหลือง ผิวเรียบเป็นมัน เนื้อในสีเหลืองอ่อนอมเขียว เมื่อสุกมีกลิ่นหอม รสหวาน, เมล็ดแบนรี สีครีม มีจำนวนมาก |
ขี้ขะหมวน | ขี้ขๆมฯวฯฯร | [ขี้ขะหมวน] | ดู...ขี้ขะนุ่น น๒.; ว.กระหมุ่น - มุ่น,ขุ่น,เป็นตะกอน |