พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
ต๋าฝ้าต๋าฟาง | ตาฝ้าตาฟางฯ | [ตาฝ้าตาฟาง] | น.ตาพร่า,ตามัว; ต๋าฟาง ก็ว่า |
จุ่ง | จุ่ง | [จุ่ง] | ก.จง,พึง เช่น จุ่งฮักแปงกั๋น-จงรักใคร่กัน |
ผีม้าบ้อง | ผีม้าบ้อฯง | [ผีม้าบ้อง] | น.ผีม้าบ้อง(ปาก,โบ) - ว่ากันว่า เป็นคนธรรมดาที่ถือคาถาอาคมแก่กล้า ตอนกลางคืนจะแปลงกายเป็นม้า วิ่งขึ้นล่องตามหมู่บ้านมีเสียงเท้ากระทบพื้นดังเหมือนเสียงม้าวิ่ง ชอบกินของคาว เช่นกบเขียด ตับไตไส้พุงดิบๆ |
ก๋องหน้าหมู่ | กอฯงห้นฯาหู่ | กองหน้าหมู่ | น.กองกลาง - สิ่งที่กันไว้เป็นของส่วนรวม; ของหน้าหมู่ ก็ว่า |
อ้อบ | อัอฯบ | [อ้อบ] | ว.ลักษณะของปากที่สอบเข้าและแคบ เช่น เรียกอึ่งอ่างว่า อึ่งอ้อบ เพราะมีปากเล็กแคบ |
หัวตาล ออกเสียง หัวต๋าล | ห฿วฯตาลฯฯ | [หัวตาล] | น.หัวตาล - เป็นคำเรียก ''พระกรรมวาจาจารย์'' พระภิกษุรูปหนึ่งของพระคู่สวดในพิธีอุปสมบท คือภิกษุผู้ทำหน้าที่สวดประกาศในท่ามกลางสงฆ์ เพื่อให้สงฆ์ทราบรายละเอียดเกี่ยวกับตัวผู้ขอบวช เช่นถาม(สวดเป็นภาษาบาลี) ว่า เธอเป็นโรคเรื้อนหรือเปล่า, เป็นผู้ชายใช่ไหม, อายุครบ 20 ปี แล้วหรือยัง, มารดาบิดาอนุญาตให้บวชแล้วหรือยัง เป็นต้น และถามมติของสงฆ์ว่า จะยอมรับผู้ขอบวชให้เป็นภิกษุหรือไม่ คู่กับภิกษุอีกรูปหนึ่ง เรียกว่า ''หางลาน'' ได้แก่ พระอนุสาวนาจารย์ ในปัจจุบันพระภิกษุทั้ง 2 รูป ทำหน้าที่เหมือนกันคือสวดประกาศ ฉะนั้น จึงเรียกว่า ''พระคู่สวด'' หรือ ''หัวตาลหางลาน'' |
ล้างมือล้างตี๋น | ล้างฯมืล้างฯตีนฯ | [ล้างมือล้างตีน] | ก.ล้างมือล้างเท้า |
ก่าย | ก่ายฯ | [ก่าย] | ก.พาด,วาง,ทับ |
สอดดั้น | สอฯดดั้นฯ | [สอดดั้น] | ก.เดินทางไกล สืบความ ว.มีเล่ห์เหลี่ยม,ไม่จริงใจ |
เถี่ยงต๊า | ถ่ยฯงท้าฯ | [เถี่ยงท้า] | ก.แข่งขัน,ประชัน,พนัน |