พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
บ่าเฮง | บ่าฯเรงฯ | [บ่าเรง] | น.โรคมะเร็ง - ตามความเข้าใจและรู้จักของคนล้านนา หมายถึงโรคที่มีลักษณะเหมือนโรคผิวหนัง เป็นโรคที่ไม่ร้ายแรง (ไม่ได้หมายถึงโรคมะเร็งที่คนทั่วไปหรือแพทย์ปัจจุบันรู้จัก) เป็นโรคที่สามารถรักษาได้ ส่วนมากรักษา ด้วยสมุนไพรพื้นบ้านร่วมกับการเสกเป่าคาถา หรือบางครั้งอาจมีพิธีกรรมตามความเชื่อพื้นบ้านประกอบด้วย โดยทั่วไปใช้เวลารักษาประมาณ ๑ สัปดาห์ ก็จะหายเป็นปกติ แต่อาจมีบ้างซึ่งเป็นส่วนน้อยที่มีอาการรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิต มีหลายชนิด เช่น บ่าเฮงไข่ป๋า,บ่าเฮงฟ้าม้าน เป็นต้น |
หุมไก่ | หุมไก่ | [หุมไก่] | ดู...หมไก่ |
ยินลำนัก | ยินฯลำนักฯ | [ยินลำนัก] | ก.รู้สึกอร่อยมาก |
ดั่งลือจา | ดั่งฯรฤชา | [ดั่งรือชา] | ว.เหตุใดหรือ,เช่นไรหรือ |
เป่าแน | เปั่าแน | [เป่าแน] | ก.เป่าแตร - พ่นลมเข้าแน จนมีเสียงเป็นเพลง ดู...แน |
เยียด | ยยฯด | [เยียด] | ก.อัดเข้า,ดันเข้า,ยัดเยียด; เยียดย้น,เยียดยู้ ก็ว่า |
ดาดี | ดาดี | [ดาดี] | ก.เกือบจะดี,จวนจะดี |
ขี้ ภาษาไทยถิ่นเหนือออกเสียง ขี้ | ขี้ | [ขี้] | น1.อุจจาระ - ภาษาไทยถิ่นเหนือ (คำเมือง) เรียก ''ขี้''; อุจจาระ/ขี้ คือ ของที่เหลือจากการย่อยจากระบบทางเดินอาหารของสิ่งมีชีวิต โดยถ่ายออกทางทวารหนัก เช่น ขี้คน ขึ้นก ขี้วัว; น2. สิ่งที่ร่างกายขับถ่ายออกมาทางอวัยวะอื่นๆ เช่น ขี้แข้ ขี้ไคล ขี้ตา ขี้มูก ขี้หู; น3. สิ่งที่ไม่ต้องการ กาก เศษ เช่น ขี้กบ ขี้ขวย ขี้เขียง ขี้ตะกั่ว ขี้เลื่อย ขี้เหยื้อ ; ว1. ขี้ ใช้นำหน้าคำที่แสดงความหมายในทางที่ดี หรือสิ่งที่ดี หรือใช้เป็นอาหารได้ หรือมักเป็นเช่นนั้น เช่น ขี้กุ่ง ขี้ขวง ขี้ครั่ง ขี้ตะแหล้ ขี้๋ป๋าฟัก ขี้เผิ้ง ขี้ย้า; ว2. ขี้ ใช้นำหน้าคำที่แสดงความหมายในทางที่ไม่ดี หรือสิ่งที่ไม่ดี หรือมักเป็นเช่นนั้น เช่น ขี้ขอย ขี้คร้าน ขี้จ่ม ขี้จิ๊ ขี้จุ๋ ขี้เหล้า ขี้โลภ |
ดอกขะยอม | ดอฯกขยอฯม | [ดอกขะยอม] | น.ดอกพะยอม - ถิ่นเหนือเรียก ''ดอกขะยอม'' คือดอกของต้นพะยอม; ดู...ไม้ขะยอม |
บ่ถ้า | บถ้า | [บ่ถ้า] | ก.ไม่รอ,ไม่คอย; ว.ไม่ต้อง -ใช้เติมหน้าคำกิริยามีความหมายเชิง ปรามว่า อย่าได้...ซึ่งมีความหมายหนักแน่นน้อยกว่า บ่หื้อ...เช่น บ่ถ้ากองหา - อย่าได้รอคอย เป็นต้น |