พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา

โดย อ.จรีย์​ สุนทรสิงห์

เรียน 10 คำใหม่

ออกเสียงล้านนาอักษรล้านนาเทียบอักษรไทยความหมาย
ป๋าแกดปลฯาแกดฯ[ปลาแกด]น.ปลาแขยง - ปลาน้ำจืด ไม่มีเกล็ด ขนาดค่อนข้างเล็ก ลำตัวป้อมสั้น ข้างแบน หัวแหลม ปากเล็ก มีหนวด ๔ คู่ ครีบหลังและครีบอกเป็นก้านแข็ง ครีบหูมีเงี่ยงแหลมคมข้างละอัน มีแถบสีขาวเงิน ๒ แถบพาดไปตามความยาวลำตัว หลังสีน้ำตาลปนดำเข้ม มีหลายชนิด เช่น แขยงขีด แขยงลาย แขยงหนู
มอนไข่มอฯรไข่[มอนไข่]น1.มอนไข่ - ภาษาถิ่นเหนือเรียก ไข่แดง ว่า ''มอนไข่''; - มอนไข่ เป็นส่วนประกอบของไข่ อยู่ภายในเปลือกไข่ เช่น ไข่ไก่ เป็ด นก เต่า มีสีเหลืองหรือเหลืองอมแดง มีสารอาหารไว้ใช้เลี้ยงตัวอ่อน มีไข่ขาวหุ้มโดยรอบ; น2.มอนไข่ - ชื่อกล้วยไม้ป่าชนิดหนึ่ง ดอกเป็นพวงยาว กลีบดอกสีขาว กลิ่นหอม เรียก ''เอื้องมอนไข่''; ดู...เอื้องมอนไข่
ไค้เม็ดไระฯค้เมัดฯ[ไคร้เม็ด]น.ต้นไคร้เม็ด
วุยวุ,วุย[วุย]น.เรียกชะนีว่า อี่วุย หรือ อี่ฮุย
ไฟไฟ[ไฟ]น.ชื่อธาตุอย่างหนึ่งในธาตุทั้งสี่ ดิน น้ำ ลม ไฟ, ผลที่เกิดจากปฏิกิริยาทางเคมี มีอ๊อกซิเจนเป็นหลักเกิดการเผาไหม้ทำให้เกิดความร้อน แสงสว่าง และเปลว,เครื่องเผาผลาญใจให้เร่าร้อน คือราคะ โทสะ และโมหะ
ตี้เลิ้กที่เลิกฯ[ที่เลิก็]น.ที่ไกลลงไปจากพื้นดินปกติ เช่น ห้วยเลิ้ก - ห้วยลึก, น้ำบ่อเลิ้ก - บ่อน้ำลึก เป็นต้น
แมงบ้งแมงฯบ้฿งฯ[แมงบ้ง]น.หนอนบุ้ง,บุ้ง - ภาษาถิ่นเหนือเรียก ''แมงบ้ง''; หนอนบุ้ง หรือ แมงบ้ง คือหนอนผีเสื้อ มีหลายชนิด ได้แก่หนอนผีเสื้อกลางวัน มีสีสันสดใส ลำตัวปกคลุมด้วยขนแข็ง หากินตามพืชผักสวนครัว ไม่เป็นอันตรายแก่ผู้ไม่มีอาการแพ้, ส่วนหนอนผีเสื้อกลางคืน รวมทั้งผีเสื้อกลางคืน ไม่มีสีฉูดฉาด ตัวอ้วนป้อม ปกคลุมด้วยขนละเอียด ออกหากินกลางคืน พบได้ทั่วไป มักจะมาเล่นไฟตามบ้านเรือน มีพิษเป็นอันตรายเมื่อสัมผัสกับขน จะทำให้เกิดอาการแสบร้อน เกิดผื่นแพ้ บวม ชา ตามผิวหนัง ตลอดจนลูกนัยน์ตา หากเกิดขึ้นกับเด็กอาจทำให้ตาบอด เป็นต้น; ดู...หนอน
สะจาสชา[สะชา]น.ถุงหรือกระเป๋าเล็กๆ ที่ถักหรือทำขึ้นเพื่อบรรจุพระเครื่องหรือวัตถุมงคล เรียก ถงสะจา; ถงขะจา,ถงขะนัน ก็ว่า
ฝังฝังฯ[ฝัง]ก.ทำให้จมลงจากระดับพื้นทั้งหมดหรือบางส่วน เช่น ฝังศพ ฝังสมบัติ ฝังเสา
สอนสอฯร[สอน]ก.ถ่ายทอดวิชาความรู้ให้,เริ่มฝึกฝน

สงวนลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2564-65 / Copyright 2021-22. All rights reserved.
จรีย์ สุนทรสิงห์ สำนักมรดกล้านนา จ.เชียงใหม่