พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
พะอุ๋ปป๋ะคุต | ระฯพ³บบฯฯฅุต | [พระอุปปฅุต] | น.พระอุปคุต - ชื่อพระอรหันตขีณาสพ พุทธสาวกในสมัยพระเจ้าอโศกมหาราช ประมาณ ๒๑๘ ปี หลังพุทธปรินิพพาน ท่านสำเร็จอภิญญาต่างๆจนสามารถแสดงอภินิหารได้ ท่านดำเนินชีวิตแบบมักน้อยสันโดษ เนรมิตกุฏิแก้วขึ้นในท้องทะเลหลวง ลงไปประจำอยู่ที่นั่นตลอดเวลา เมื่อมีเหตุเภทภัยขึ้นในพระศาสนา หรือเมื่อมีพิธีกรรมใหญ่ๆ หรือมีผู้นิมนต์ ท่านก็จะขึ้นมาช่วยเหลือด้วยความเต็มใจเสมอ ชาวพุทธในล้านนาเคารพนับถือพระอุปคุตเป็นอย่างยิ่ง เชื่อว่าพระอุปคุตยังมีชีวิตอยู่ เมื่อมีงานใหญ่ๆ เช่นงานฉลองถาวรวัตถุ (ปอยหลวง) เป็นต้น มักจะนิมนต์ท่านขึ้นมาจากแม่น้ำ เพื่อช่วยคุ้มครองรักษาความสงบในงาน และถึงกับมีประเพณีตักบาตรพระอุปคุตใน "วันเปงปุ๊ด" ดู...เปงปุ๊ด |
น้ำจึมซาย | นาฯชึมฯซายฯ | [น้ำชึมซาย] | น.น้ำที่ซึมออกจากบ่อทราย สำ.ค่อยเป็นค่อยไป เช่น เก็บเล็กผสมน้อย |
แหลว | แหลฯวฯ | [แหลว] | น.นกเหยี่ยว, เหยี่ยว: แหลว เป็นอีกชื่อหนึ่งของ ''นกแหลว'' ดูรายละเอียดที่ นกแหลว; ว๑.แหลก - ละเอียด,เป็นน้ำ,เหลว ว๒.พูดคล่อง,พูดให้รายละเอียดมาก; ดู...ปากแหลว |
ถํะ - ถะ | ถ | [ถ] | ต (ถ๋ะ) เป็นอักษรสูง เทียบตัว ถ ออกเสียงเป็น ถ๋ะ ในระดับเสียงวรรณยุกต์จัตวา ใช้เป็นพยัญชนะต้นและตัวสะกดในแม่กด และตัวตามในภาษาบาลี สันสกฤต |
โลก๊ะ | เราค | [โรคะ] | น.(บ) โรค - ภาวะที่ร่างกายเจ็บป่วยเพราะเชื้อโรค เป็นต้น,ความเจ็บไข้,ความเจ็บป่วย |
แล็ดๆ | แลัดฯๆ | [แล็ดๆ] | ว.เสียงดังเช่นนั้น อย่างเสียงไม้ผั่นเวลาชนกว่าง |
เผิกใหญ่ | เผิกฯไห่ยฯ | [เผิกใหย่] | น.ซีกที่โตกว่า |
จะใด | จได | [จะใด] | ว.เช่นใด,อย่างไร - คำลงท้ายแสดงคำถาม เช่น เป๋นจ๋ะใด - เป็นเช่นไร เยียะจ๋ะใด - ทำอย่างไร; จ๊ะใด,จาใด ก็ว่า |
ฮ่างก๊อม | ร่างฯค้อฯม | [ร่างค้อม] | น.เอวบางร่างน้อย |
วันปากเดือน | วันฯปากฯเดิอฯร | [วันปากเดือน] | น.วันที่ถัดจากวันปากปี๋ไป ๑ วัน |