พจนานุกรมภาษา ล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา

พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา

โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์

เรียน 10 คำใหม่

ออกเสียงล้านนา	อักษรล้านนา	เทียบอักษรไทย	ความหมาย
หยอด	หยฯดหยฯ	[หยอด]	ว.แกร็น,แคระ,ไม่เจริญเท่าที่ควร. (ถ้าเขียน อยฯอฯด-อยอด หมายถึง ใส่ลงหรือเทลงคราวละน้อยๆ.
ยฺาส๋ะ	อยฯาสะ	[อฺยฺาสะ]	ดู...ยาซะ,ยาถุ๋
ฮูฮ่อง	รูร่อฯง	[รูร่อง]	น.ร่องสำหรับน้ำไหลผ่าน อย่าง ฮ่องเหมือง - ร่องเหมือง
ข๋ดขวา	ข฿ดฯขวฯา	[ขดขวา]	ก.ขยับไปทางขวา,เลื่อนไปด้านขวา
ไฮ่	ไร่	[ไร่]	น๑.ที่ปลูกพืชและต้นไม้บนไหล่เขาหรือในที่ดอน น๒.จำนวนพื้นที่ ๔๐๐ ตารางวา หรือ ๔ งาน หรือ ๑,๖๐๐ ตารางเมตร (๑ เอเคอร์ = ๒.๕๒๙ ไร่); ไฮ่ผาสี ก็ว่า.
แยง	แยงฯ	[แยง]	ก.ดูอย่างละเอียด,พิจารณาดูอย่างพินิจพิเคราะห์; แยงผ่อ ก็ว่า
เลี้ยงผีฝาย	ล้ยฯงผีฝายฯ	[เลี้ยงผีฝาย]	ก.เลี้ยงอารักษ์ที่รักษาฝาย - มักทำเมื่อสิ้นสุดฤดูการทำนา ชาวบ้านจะรวบรวมเงินซื้อเครื่องเซ่นต่างๆ โดยแก่ฝายจะทำหน้าที่กล่าวอัญเชิญผีฝายมารับเครื่องเซ่น แล้วจุดธูปเทียน รอจนธูปเทียนดับ ถือว่าผีฝายกินเครื่องเซ่นสังเวยเสร็จแล้ว ชาวบ้านจะนำเนื้อ (ไก่ หมู วัว ควาย) ที่นำมาเซ่นไปปรุงอาหาร (ส่วนใหญ่จะเป็นลาบ) มารับประทานร่วมกัน นับว่าเป็นอุบายที่แยบยล ทำให้เกิดความรักความสามัคคี ดู แก่ฝาย ประกอบ
ก้นตั้งป้อด	ก้฿นฯทั่งฯพอฯด	[ก้นทั่งพอด]	ก.หกล้มก้นกระแทก; ก้นยอกป้อด ก็ว่า
แอ้วแหล้ว	แอ้วฯแห้ลฯวฯ	[แอ้วแหล้ว]	ว.งามสลวย,งามขำ,สวยไม่สร่าง
ขะปือเมือง	ขพืเมิอฯง	[ขะพือเมือง]	ว.กฎของเมืองที่ตั้งไว้ให้ชาวเมืองต้องปฏบัติอย่างเคร่งครัด เช่นสมัยโบราณกำหนดปิดประตูเมืองเวลา ๑๘.๐๐ น. คือย่ำค่ำ เปิดเวลา ๐๖.๐๐ น. เจ้าหน้าที่ต้องปฏิบัติอย่างเคร่งครัดเป็นกฎตายตัว เป็นต้น