พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
สีตุ๊เจ้าไค่สิ๋กข์ | สีธุเจั้าระฯไค่สิก์ขฯ | [สีธุเจ้าใคร่สิกข์] | ดู...สีบ่าตันดิ๋บ |
หยิ๋บอ๋ก | อยฯปฯอ฿กฯ | [อฺยฺิบอก] | ก.เย็บอก ดู...หยิ๋บมุงหลังคา |
สายเอน | สายฯเอ็นฯ | [สายเอ็น] | น.สายไนลอนที่ใช้เป็นสายเบ็ด เป็นต้น |
เหมี้ยง | ห้มฯยฯง | [เหมี้ยง] | น๑.เมี่ยง - ชื่อพรรณไม้พุ่มขึ้นตามหุบเขาในเขตร้อน ยอดอ่อนนึ่งให้สุกแล้ว หมักให้ได้ที่ ใช้ม้วนห่อเกลือเพื่ออมหลังอาหาร และยังนิยมใช้เป็นของต้อนรับ ไม่ว่าการเยี่ยมเยียน การพบปะ งาน ประเพณี งานกุศลต่างๆ น๒.น้ำที่ได้จากการนึ่งยอดเมี่ยงนำมาเคี่ยวให้เหนียวผสมข้าวคั่วบดละเอียดปรุงรส เรียกว่า น้ำเหมี้ยง น๓.เรียกสนิมว่า ขี้เหมี้ยง สำ.เรียกคนที่ไร้ความสามารถว่า ไอ่(อี่)ขี้เหมี้ยง |
บ่เปิงดี... | บเพิงฯดี... | [บ่เพิงดี...] | ว.ใช้นำหน้าคำกิริยา มีความหมายว่า "ไม่สมควรที่จะ" เช่น บ่เปิงดีอู้ - ไม่สมควรที่จะพูด |
จ๊กก๊ก | ช฿กฯค฿กฯ | [ชกคก] | ว๑.ใช้ขยายคำที่อยู่ข้างหน้าให้รู้ว่ามีขนาดค่อนข้างใหญ่ที่งอชู หรือ ยกสูง เช่น สูงจ๊กก๊ก ว๒.นั่งจ๊กก๊ก - กริยาที่คนนั่งเจ่าจุกเหงาหงอย; นั่งก๊กงก ก็ว่า. คำพังเพย: นั่งจ๊กก๊กเหมือนครกบ่ต๋ำ บ่ปากสั๋กกำถามก็บ่อู้ - นั่งเจ่าจุกอยู่เหมือนครกที่ไม่มีใครตำ แม้มีใครมาถามก็ยังไม่ยอมพูดสักคำ |
หมุ้นหลัว | หุ้รหั฿ลฯวฯ | [หมุ้นหลัว] | ก.เอาท่อนฟืนที่ติดไฟซุกเข้าไปในกองขี้เถ้า เพื่อให้ไฟดับ |
อุ่ง | อุ่ง | [อุ่ง] | น.โอ่งขนาดเล็ก ทำด้วยดินเผาเคลือบ ปากเล็กก้นเล็กกลางป่อง ใช้บรรจุสิ่งของ เช่น ผลไม้ดอง ปลาร้า น้ำอ้อยงบ เป็นต้น: ภายหลังเรียก โอ่ง แบบของภาคกลางซึ่งใหญ่กว่าโอ่งของล้านนาว่าอุ่งอีกด้วย. |
ดากหู | ดากฯหู | [ดากหู] | น.แก้วหู - เยื่อในหูที่ใช้สำหรับรับเสียง; ตาดหู ก็ว่า |
ดินสอพอง | ดิสํอฯฟอฯง | [ดินสอฟอง] | น.ดินชนิดหนึ่งมีสีขาวขุ่น ร่วน เนื้อละเอียด ใช้ทำแป้งทาตัว ทาแก้พิษ ผดผื่นคัน เป็นต้น |