พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
ป้อเวียก | พํอฯวยฯก | [พ่อเวียก] | น.หัวหน้ากรรมกร,หัวหน้ากลุ่มคนที่ทำงานด้วยกำลังกาย |
เข้าอินทะขีล | เขั้า±นทฯขี | [เข้าอินทขีล] | น.ประเพณีบูชาเสาหลักเมืองเชียงใหม่ ชื่อว่าเสาอินทขีล เสาหลักเมืองเดิมมีมาตั้งแต่ครั้งสร้างเมืองเชียงใหม่ ประดิษฐาน ณ วัดอินทขีล(วัดสะดือเมือง) พระเจ้ากาวิละเจ้าหลวงเชียงใหม่องค์แรก ได้ย้ายมาประดิษฐาน ณ วัดเจดีย์หลวง วรวิหารจนถึงปัจจุบัน พิธีบูชาเสาอินทขีลนี้ เริ่มตั้งแต่วันแรม ๑๒ ค่ำ เดือน ๘ เหนือ (เดือน ๖ ของภาคกลาง) เรียกว่า "เข้าอินทขีล" ถึงขึ้น ๓ ค่ำ เดือน ๙ เหนือ(เดือน ๗ ของ ภาคกลาง) เรียกว่า "ออกอินทขีล" รวม ๗ วัน นั่นคือ "เดือน ๘ เข้าอินทขีล เดือน ๙ ออกอินทขีล" เรียกสั้นๆ ว่า "แปดเข้าเก้าออก" บริเวณเสาอินทขีลจะมีขันดอกวางเรียงไว้รองรับดอกไม้ที่ประชาชนนำไปบูชาเรียกว่า "ใส่ขันดอก" ดังนั้นประเพณีบูชาเสาหลักเมืองเชียงใหม่ จึงมีชื่อว่า "เข้าอินทขีล" หรือ "ใส่ขันดอก" |
กุ๋มถ่าน | กุมถ่านฯ | [กุมถ่าน] | ดู...เผาถ่าน |
ล้างซ่วย | ล้างฯซ่วฯยฯ | [ล้างซ่วย] | ดู...ล้าง |
พะเจ้าแสนแซว่ | ระฯพเจั้าแสนฯแซ่วฯ | [พระเจ้าแสนแซว่] | ดู...พระเจ้าแสนแซ่ |
บ้านจ๊างนัก | บ้าฯนฯช้างฯนักฯ | [บ้านช้างนัก] | น.เรือนที่มีช้างมากหลายหมื่นตัว อยู่ตำบลบวกค้าง อำเภอสันกำแพง เชียงใหม่ เจ้าของชื่อ เพชร วิริยะ เป็นสล่าพื้นบ้านล้านนา ทำเป็น "พิพิธภัณฑ์บ้านจ๊างนัก" ดู...จ๊างนัก |
เหม็นตึ๋เหม็นตึ๊ง | เหัมฯรตึเหัมฯรทึ้งฯ | [เหม็นตึเหม็นทึ้ง] | ว.เหม็นตลบไปหมด; เหม็นบึ๋เหม็นบึ๊ง ก็ว่า |
แพว | แระฯพวฯ | [แพรว] | ว.บอบบาง,อ่อนแอ |
หยฺ่ง | อยฯ฿งฯ | [อฺยฺ่ง] | ก.ทำให้สูงขึ้น,อาการที่ยกซ่นเท้าขึ้นเอาปลายเท้าจรดพื้นเพื่อทำอย่างใดอย่างหนึ่ง; โหย่ง ก็ว่า |
ล่าเนื้อ | ล่าเนิ้อฯอ | [ล่าเนื้อ] | ดู...ล่าเถื่อน |