พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
วันวา | วันฯวาฯ | [วันวา] | น.วันวาน,เมื่อวานนี้; ตะวา,วันตะวา ก็ว่า |
ไม้ดู่ | ไม้ดู่ | [ไม้ดู่] | น.ไม้ประดู่ - ไม้ต้นขนาดใหญ่ เปลือกต้นสีเทา แตกเป็นร่องตื้นๆ ตามยาว กิ่งทอดย้อยต่ำลง ผลเป็นฝักกลมแบนมีปีกโดยรอบ มีเมล็ด ๑ เมล็ดนูนออกมา ปลูกเป็นไม้ให้ร่มเงาตามถนนและสวนสาธารณะ |
กิ้น | กิ้นฯ | [กิ้น] | ว.สั้น,เกรียน; มักใช้กับผม,ขน เช่น ตั๋ดผมกิ้น - ตัดผมสั้น, หมาขนกิ้น - หมาขนเกรียน; หิ้น ก็ว่า |
มอกฮาม | มอฯกรามฯ | [มอกราม] | ว.ขนาดปานกลาง,ขนาดพอดี,กำลังอยู่ในวัยรุ่น |
ฮ่ายซอ | ร่ายฯซํอฯ | [ร่ายซอ] | ก.คัดลอกซอ อย่างคัดลอกเพลงซอจากต้นฉบับไปไว้ในสมุด เป็นต้น: เรียกต้นฉบับว่า ตั๋วเก๊า,เรียกเพลงซอที่คัดลอกไปว่า ตั๋วฮ่าย |
ไม้ลุง | ไม้ลุง | [ไม้ลุง] | น.ไม้กร่าง หรือไม้นิโครธ ภาษาถิ่นเหนือเรียก ''ไม้ลุง'' - กร่าง หรือ นิโครธ มีถิ่นกำเนิดในประเทศอินเดีย ศรีลังกา และปากีสถาน เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ สูง 10-30 เมตร ลำต้นตรงที่โคนเป็นพูพอน กิ่งก้านหนาทึบ เรือนยอดแผ่กว้างปลายกิ่งลู่ลง เปลือกต้นเรียบเกลี้ยง ลำต้นและกิ่งมีรากอากาศห้อยลงมามากมาย เมื่อหยั่งถึงดินแล้วจะทำให้เกิดเป็นหลืบสลับซับซ้อน เป็นฉากเป็นห้อง หรือเป็นลำต้นต่อไปได้อีก ใบรูปรีหรือรูปไข่แกมรูปขอบขนาน ปลายใบมนเป็นติ่งแหลมสั้นๆ ผลแบบมะเดื่อ รูปไข่ เมื่อสุกสีแดง รับประทานได้: กร่าง หรือ นิโครธ จัดเป็นไม้มงคล ตามพุทธประวัติที่ีกัสสปพุทธเจ้าทรงบำเพ็ญเพียรอยู่ 7 วัน และได้ตรัสรู้ ณ ควงไม้นิโครธ จึงนิยมปลูกไว้ตามศาสนสถาน หรือตามวัดวาอารามทั่วไป เพื่อเป็นไม้ให้ร่มเงาและเพิ่มความร่มเย็น แต่จะไม่นิยมปลูกไว้ในบ้าน เนื่องจากไม้นิโครธมีขนาดใหญ่เกินไป |
นนถี | น฿ระฯนีตฯ,น฿นีถฯฯ | [นนตรี,นนถี] | น.ดนตรี |
ปุ๊น | พุ้ร | [พุ้น] | ว.โน่น,โน้น,ทางโน้น,ที่โน่น,ไกลออกไป; ปู๊น ก็ว่า |
ตี้อยฺู่ | ที่อยฯู่ | [ที่อฺยฺู่] | น.สถานที่อยู่อาศัย |
ป๋กหอยอเฮือน | ป฿กฯหํอฯยํอฯเริอฯร | [ปกหอยอเรือน] | ก.เริ่มปลูกบ้าน |