พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
แป๋งหน้าจ๋าง | แปลฯงห้นฯาจางฯ | [แปลงหน้าจาง] | ก.ทำหน้าซีด,ทำหน้ากระอักกระอ่วน |
ไน่ | ไน่ | [ไน่] | ว๑.เปื่อยหรืออ่อนตัวลง,ละลาย,หลอมเหลว เช่น น้ำแข็งไน่ - น้ำแข็งละลาย,ขี้เผิ้งไน่ - ขี้ผึ้งหลอมเหลว; น่าย ก็ว่า ว๒.ระรื่น เช่น แป๋งหน้าไน่ - ทำหน้าระรื่น |
บั๋กหน้า | บักฯห้นฯา | [บักหน้า] | ก.บากต้นไม้ทางด้านที่ให้ล้มลงไป ตรงข้ามกับ ด๋ะหลัง หรือแด๋ะหลัง, มุ่งหน้าไป |
ลอมล่อ | ลอฯม | [ลอมล่อ] | ก.ผลุบๆโผล่ๆ,จะเข้าก็ไม่เข้า จะออกก็ไม่ออก; ลอมเลาะลอมล่อ ก็ว่า |
พูกนี้ | ระฯพูกนี้ | [พรูกนี้] | น.พรุ่งนี้,วันพรุ่งนี้,วันรุ่งขึ้น |
แข้ | แข้ | [แข้] | น๑.ชื่อปลาน้ำจืดชนืดหนึ่ง ไม่ มีเกล็ด น๒.อวัยวะเพศชาย(ใช้ในบางท้องที่) ว.กันดาร,ขาดแคลน,หายาก |
บ่าฟักเข้า | บ่าฯฟักฯเขั้า | [บ่าฟักเข้า] | น.ฟักข้าว ภาษาถิ่นเหนือ(กำเมือง) เรียก ''บ่าฟักเข้า''; ฟักข้าว หรือ บ่าฟักเข้า - พืช สมุนไพรไม้เถาเลื้อยพัน เป็นพืชประเภทฟักแฟง มีมือเกาะ พาดพันกับต้นไม้ หรือขึ้นตามร้านที่ทำไว้ให้ ใบรูปหัวใจหรือรูปไข่ ขอบใบหยักลึกเข้าเป็น ๓ แฉก หรือ ๕ แฉก กลีบดอกสีขาวแกมเหลือง ตรงกลางมีสีน้ำตาลแกมม่วง ผลมี ๒ ชนิด ยาวรีและกลม มีหนามเล็กๆ รอบผล ผลอ่อนสีเขียวอมเหลือง เมื่อสุกสีแดง เรียกยอดอ่อนว่า ผั๋กเข้า ทั้งยอดและผลกินได้; บ่าฟักเข้า,ฟักเข้า ก็ว่า |
วางจิ๋ต | วาฯงฯจิต์ตฯ | [วางจิตต์] | ก.กำหนดสติระลึกถึงคุณงามความดี หรือกุศลกรรมที่ได้ทำมาขณะที่ยังมีชีวิต เพื่อไปสู่สุคติภพก่อนจะสิ้นชีวิต |
กำสูมาแก้วตังสาม | คำฯสูมาแก้วฯทังฯสามฯ | [คำสูมาแก้วทังสาม] | น.คำกล่าวขอขมาพระรัตนตรัย ใช้กล่าวตอนจบในพิธีถวายวัตถุไทยทานต่างๆ ล้านนานิยมใช้ "วันทาหลวง" เริ่มจาก วันทามิ พุทธัง ไปจบที่ อะหัง วันทามิ สัพพะโส |
ดั๋ด | ดัดฯ | [ดัด] | ก.ดัด - ทำให้คด โค้ง งอ หรือตรง |