พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
หน่วยใน | ห่นฯวฯฯไน | [หน่วยใน] | น.เม็ดในของผลไม้ |
ตั๋วข่ม | ต฿วฯข่฿มฯ(ต฿วฯอยฯ่างฯ รุกขฯ) | [ตัวข่ม] | น.ตัวข่ม - คือ ''ตัวสะกด'' ในอักขรวิธีของภาษาล้านนา(ตั๋วเมือง) ใช้เขียนคำที่มาจากภาษาบาลี คู่กับ ''ตัวตาม'' หรือ ''ตัวซ้อน''; เช่น รุกข(อ่าน รุกขะ) เป็นคำภาษาบาลีแปลว่า ต้นไม้...ดูอักษรล้านนาในวงเล็บ... มี ร (ระ) เป็นพยัญชนะต้น, ไม้กุ๋(สระ อุ) อยู่ล่าง, ก(ก๋ะ) เป็น ''ตัวข่ม'' หรือตัวสะกด อยู่บน ข(ข๋ะ) ซึ่งเป็น ''ตัวซ้อน'' หรือ ''ตัวตาม'' วางซ้อนอยู่ล่างหรือใต้ตัวข่ม ต่างจากอักขรวิธีภาษาไทยที่ตัวตามอยู่ด้านขวาหรือหลังตัวสะกด |
สืบกำ | สืปฯคำฯ | [สืบคำ] | ก.นำคำพูดไปกล่าวต่อ,สืบสาวราวเรื่อง |
มองนํ้า | มอฯงนาฯ | [มองน้ำ] | น.ครกกระเดื่องที่ใช้พลังน้ำในการทำงาน |
สุ๋บใส่ | สุบไส่,สุไส่ | [สุบใส่] | ดู...สุ๋บ |
ห่าง | ห่างฯ | [ห่าง] | ว๑.ไกลออกไป,ไม่ชิด,ไม่ถี่ ว๒.ร้าง,ถูกทอดทิ้ง เช่น วัดห่าง - วัดร้าง(วัดที่ไม่มีพระภิกษุอยู่จำพรรษา) |
ลักเมากะหล็๋อกน่อง | ลักฯเมัากหัลฯอฯกน่อฯง | [ลักเมากะหล็อกน่อง] | สำ.หลงรักเขาข้างเดียว |
แอ่นหายแส๋บ | แอ่นฯหายฯแสัปฯ | [แอ่นหายแส็บ] | ว.หายไปอย่างไร้ร่องรอย; หายแส๋บหายสอย ก็ว่า |
ต๋กตุ๊กข์ได้ยาก | ต฿กฯทุก์ขฯได้ยากฯ | [ตกทุกข์ได้ยาก] | ว.ยากจน,ลำบาก |
บ่าเขือนมแป๊ะ | บ่าฯเขิอฯอน฿มฯเพะ | [บ่าเขือนมแพะ] | น.มะเขือนมแพะ เป็นไม้ประดับ มีชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น มะเขือการ์ตูน,มะเขือนำโชค,มะเขือประดับ,มะเขือหมีพู รูปร่างแปลก สีสดสดใส ลูกอ่อนจะเป็นสีเขียวอ่อน เมื่อแก่จะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองและสีส้ม ตามลำดับ นิยมนำมาจัดกระเช้าดอกไม้ ตกแต่งสถานที่ เช่นโรงแรม ห้องรับแขก เป็นต้น |