พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
คกมอง | ฅ฿กฯมอฯง | ฅกมอง | น.ครกกระเดื่อง - ครกที่ทำด้วยท่อนไม้ขนาดใหญ่ขุดให้เป็นหลุมลึก ใช้คู่กับกระเดื่องที่เป็นไม้ท่อนยาว ปลายด้ามหัวมีสากตำข้าว เวลาตำใช้เท้าเหยียบปลายด้านท้าย ให้หัวสากกระดกขึ้นลงตำข้าวที่อยู่ในครก |
จอกคำ | จอฯกฅำ | [จอกฅำ] | น.จอกที่ทำด้วยทองคำ |
ฮีตฮอย | รีตฯรอฯยฯ | [รีตรอย] | น.จารีตประเพณี - ภาษาไทยถิ่นเหนือ (คำเมือง) เรียก ''ฮีตฮอย''; ''จารีตประเพณี'' หรือ ''ฮีตฮอย'' หมายถึง ขนบธรรมเนียมประเพณี ระเบียบแบบแผน หรือแนวทางการประพฤติปฏิบัติที่คนกลุ่มหนึ่งกำหนดขึ้น และสืบทอดกันมาช้านาน และเป็นที่ยอมรับของคนในสังคมนั้น จนเป็นลักษณะเฉพาะของคนกลุ่มนั้นจนถึงปัจจุบัน ถ้าผู้ใดทำผิดประเพณีเรียกว่า ''ผิ๋ดฮีต'' เช่น การปฏิบัติตนต่อมารดาบิดา ผู้อาวุโส ทำตนให้ถูกต้องกาลเทศะ ตามธรรมเนียมของชุมชนนั้นๆ ซึ่งบางอย่างถ้าไม่ปฏิบัติตามก็ไม่ผิดอย่างไร แต่อาจถูกตำหนิว่าเป็นคนขาดการศึกษา หรือไม่มีมารยาท เป็นต้น |
เหม็นเอือน | เหัมฯรเอิอฯร | [เหม็นเอือน] | ว.เหม็นเอียน - มีกลิ่นชวนให้คลื่นไส้ |
ต้อดปะตู๋ | ทอฯดระฯบตู | [ทอดประตู] | น.ธรณีประตู |
จุ๊ย | ชุ้ | [ชุ้ย] | ก.ยุ,หลอกล่อ (ใช้กับสุนัขเท่านั้น) ถ้านำไปใช้กับคนถือว่าเป็นการดูถูก |
แป๋งหน้าง่าวหน้าเซอะ | แปลฯงห้นฯาง่าวฯห้นฯาเซิอฯะ | [แปลงหน้าง่าวหน้าเซอะ] | ดู...แป๋งหน้าง่าว |
ต๋องมูลี | ตอฯงมูลี | [ตองมูลี] | น.ใบตองที่ใช้มวนบุหรี่ ได้แก่ ต๋องจ่อ หรือ ต๋องจ่า รวมถึงใบตองแห้งที่ใช้มวนบุหรี่ด้วย |
หวิ๋ดจ้วด | หิวฯดชวฯด | [หวิดชวด] | ว.พลาดโอกาส,ไม่ครบ |
เฮือบิน | เริอฯอบินฯ | [เรือบิน] | น.เครื่องบิน - พาหนะเดินทางที่สามารถเคลื่อนที่ไปในอากาศได้ (อากาศยาน) โดยเครื่องบินเป็นอากาศยานที่หนักกว่าอากาศ สามารถบินได้โดยแรงยกจากปีก ตามหลักของอากาศพลศาสตร์ (อากาศยานที่เบากว่าอากาศ เรียก เรือเหาะ) เครื่องบินมีทั้งแบบใช้เครื่องยนต์และไม่ใช้เครื่องยนต์ แบบที่ไม่ใช้เครื่องยนต์เรียก "เครื่องร่อน" |