พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
ซุน | ซุร | [ซุน] | ว.ยื่น ใช้กับฟัน เช่น เขี้ยวซุน - ฟันยื่น |
ลุกเจ๊า | ลุกเชั้า | [ลุกเช้า] | ก.ตื่นแต่เช้า |
ใบคา | ไบฅา | [ใบฅา] | น.ใบหญ้าคา นิยมนำมาไพรเป็นตับมุงหลังคา |
ไฝ่ | ไฝ่ | [ไฝ่] | ก.มุ่ง,หวัง,ใคร่,ผูกพัน |
ก๊างบอกไฟ | ค้าฯงฯบอฯกไฟ | [ค้างบอกไฟ] | น.นั่งร้านยกสูงสำหรับเป็นที่จุดบั้งไฟ |
สาบผิ๋ด | สาปฯผิดฯ | [สาบผิด] | ก.อาการที่เกิดขึ้นกับหญิงที่อยู่ไฟ (แม่ก๋ำเดือน) หลังคลอดบุตร เช่น เวียนหัว อาเจียร ท้องเสีย ผะอืดผะอม จุกเสียดแน่นท้อง เป็นต้น เมื่อได้รับกลิ่นต่างๆ ที่ไม่ถูกกับเลือดลม เช่นกลิ่นอาหารประเภทปิ้ง กลิ่นดอกไม้ กลิ่นน้ำอบน้ำหอม ธูปเทียน แม้ว่ากลิ่นเหล่านี้คนทั่วไปบอกว่าหอมก็ตาม แต่แม่ก๋ำเดือนบอก ว่าเหม็น รวมถึงกลิ่นเผาขยะภายในบ้านก็ไม่ควรให้ได้กลิ่นเช่นกัน |
ผ้าย่อย | ผ้าย่อฯยฯ | [ผ้าย่อย] | น.เศษผ้า |
หยุ๋ด | อยฯด | [อฺยฺุด] | ก.หยุด ดู...หยุ๋ก |
ห นำ ม เป็น หมฯ | หมฯ (หม๋ะ) หรือ ห นำ ม เป็นตัวที่ ๓ ในจำนวน ๖ ตัวของพยัญชนะ ห นำ คือ หง หน หม หย หล หว (หงฯ หนฯ หมฯ หยฯ หลฯ หวฯ) ให้มีเสียงสูง เป็น หมฯ (หม๋ะ) เพื่อให้ผันได้ครบทั้ง ๖ ระดับเสียง ได้แก่ สามัญ เอก โท ตรีเพี้ยน (ครึ่งโทครึ่งตรี) ตรี จัตวา (ระดับเสียง ครึ่งโทครึ่งตรี หรือ ตรีเพี้ยน มีใช้เฉพาะล้านนา) ในพจนานุกรมนี้ คำที่ออกเสียง ตรีเพี้ยน ช่อง "เทียบเสียงล้านนา" จะพิมพ์เป็นตัวเอนผันด้วยวรรณยุกต์โท เช่น หม้อหนึ้ง, หมั้นเตี้ยง, หมากเหม้า | ||
ห๋ดสะหลง | ห฿ดฯระฯส฿งฯ | [หดสรง] | ก.รดน้ำในพิธีการเพื่อยกย่องสถานภาพของบุคคลให้สูงขึ้น เช่น พิธีราชาภิเษก พิธีเถราภิเษก |