พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
คุ่มไม้ | ฅุ่มไม้ | [ฅุ่มไม้] | ดู...ฅุ่ม |
พะปุ๊ทถะเจ้า | ระฯพพุทธฯเจั้า | [พระพุทธเจ้า] | น.พระสัมมาสัมพุทธเจ้า - คำเรียกพระบรมศาสดาของพระพุทธศาสนา |
ส่าเห็๋ด | ส่าเหัดฯ | [ส่าเห็ด] | น.ราที่ขึ้นตามพื้นดินก่อนที่เห็ดจะขึ้น |
กอมก้อดำ | คอฯมคํอฯดำ | [คอมค่อดำ] | น.กะเพราแดง - ภาษาไทยถิ่นเหนือ (คำเมือง) เรียกว่า ''กอมก้อดำ''; กะเพราแดง ไม้ล้มลุก เป็นพืชสมุนไพร ทรงพุ่ม ลำต้นกลม สีเขียวอมแดง, ใบเดี่ยวออกตรงข้าม ทรงรี ขอบใบเป็นรอยหยักเล็กๆ สีเขียวอมม่วงแดง หรือน้ำตาลอมแดง ด้านบนสีเข้มกว่าด้านล่าง มีขนสีขาวเล็กๆ ปกคลุม กลิ่นหอมแรงฉุนเฉพาะตัว รสชาติเผ็ดร้อน, ดอกออกเป็นช่อ ก้านช่อดอกยาว ตั้งขึ้นคล้ายฉัตร บริเวณปลายกิ่งและปลายยอด กลีบดอกสีขาวแกมม่วงแดง, ผลเป็นเม็ดเล็กๆทรงไข่ เมื่อแก่แห้งแล้วจะแตกออก ภายในมีเมล็ดเล็กๆ ทรงรี สีดำอยู่มากมาย: กะเพราแดงมีกลิ่นแรงกว่ากะเพราขาว มีประโยชน์และสรรพคุณทางยาหลายอย่าง นำมาประกอบอาหารเมนูต่างๆ ได้มากมาย |
โหงนหงาน | โห฿งฯรหงฯานฯ | [โหงนหงาน] | ว.ก้าวร้าว,คุกคาม,ใช้ความรุนแรง |
ว่าแล้วบ่าเฮ่ย | ว่าฯแลฯวฯบ่าฯเฮิ่ยฯ | [ว่าแล้วบ่าเฮ่ย] | ว.คำรำพึง - ว่ากันว่าเป็นยาบำรุงจิตใจ ถ้านำเข้าสู่จิตใจเป็นประจำสุขภาพจะดี(คือจิตดำรงอยู่ทางสายกลาง รู้ทันสภาวธรรมถ้ารำพึงว่า "ฮาว่าแล้วบ่าเฮ่ย" พร้อมกับทำใจให้สบาย ต่อมต่างๆในร่างกายจะทำงานดี) |
ขาก้อม | ขาก้อฯม | [ขาก้อม] | น.เรียกการสักหมึกที่ขา ตั้งแต่โคนขาถึงเอวว่า ขาก้อม หรือสั๋กหมึ๋กขาก้อม |
ตื่นต๊วง | ตื่นฯท้วฯง | [ตื่นท้วง] | ก.เคลื่อนไหว,แตกตื่น |
ตุ่มเปา | ตุ่มเพัา | [ตุ่มเพา] | น.ปุ่มปมตาม |
ต๋ดอุ่มดัง | ต฿ดฯอุ่มดังฯ | [ตดอุ่มดัง] | ก.ใช้มือกำตดไปครอบจมูกของคนอื่น |