พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
แผ็๋ดน้ำมนต์ | แผัดฯนาฯม฿น์ตฯ | [แผ็ดน้ำมนต์] | ก.โปรยน้ำมนต์,ซัดน้ำมนต์ |
ก๊าจิ๊น | ค้าฯชิ้นฯ | [ค้าชิ้น] | ก.ขายเนื้อสัตว์ โดยปกติจิ้น หมายถึงเนื้อสัตว์ต่างๆ โดยระบุชื่อของสัตว์นั้นๆ เช่น จิ๊นงัว - เนื้อวัว,จิ๊นหมู - เนื้อหมู |
โป่(พม่า) | โป่ | [โป่] | น.หัวหน้า,ผู้นำ; หัวโป่ ก็ว่า |
ผั๋ดต๋าไก่ | ผัดฯตาไก่ | [ผัดตาไก่] | น.ลมหมุน ชนิดหนึ่ง; ดู...กวิ๋ดกวิ๋ว ก.หมุนวน - ใช้ กับน้ำที่วนเป็นริ้วรอยบนผิวน้ำไหล |
กอดเกี้ยว | กอฯดก้ยฯว | [กอดเกี้ยว] | ว.สัมผัสเชื่อมโยงกัน ใช้กับคำประพันธ์ร้อยกรองเช่น คร่าว โคลง ซอ ฉันท์ กาพย์ กลอน |
มะขามเปียก | มะขามฯปยฯก | [มะขามเปียก] | น.มะขามเปียก - ภาษาไทยถิ่นเหนือ (คำเมือง) เรียกว่า ''บ่าขามเปี๋ยะ''; ดู...บ่าขามเปี๋ยะ |
ก้อกวอก | คอฯกวอฯก | [คอกวอก] | ว.ลักษณะสิ่งของหรือใบหน้าผอมมาก หรือซีดขาว; ถ้าขนาดใหญ่ใช้ โก้กโวก |
บ่าม่วงแก้ว | บ่าฯม่วฯงแก้วฯ | [บ่าม่วงแก้ว] | น.มะม่วงแก้ว - ไม้ยืนต้นทรงพุ่มไม่ผลัดใบขนาดกลาง ลำต้นสูงประมาณ ๑๕-๒๐ เมตร กิ่งหลักและกิ่งแขนงมีมาก ใบรูปหอกเป็นใบเดี่ยวเรียงสลับกันตามปลายกิ่ง โคนใบมนปลายใบแหลม สีเขียวเข้มเป็นมัน ออกดอกเป็นช่อแขนงแทงออกบริเวณยอดกิ่ง ผลรูปทรงค่อนข้างกลม มีขนาดเล็กถึงปานกลาง เมื่อดิบค่อนข้างเหนียว เมื่อสุกเนื้ออ่อนนุ่มและฉ่ำน้ำ รสหวาน กลิ่นหอม นิยมใช้ผลแก่ทำมะม่วงดอง ใบอ่อนใช้ประกอบอาหาร และมีสรรพคุณทางยา |
หม้อดอก | หํ้มฯอฯดอฯก | [หม้อดอก] | น.ปูรณฆฏะ หรือลายหม้อดอก ที่ชาวล้านนาเรียกหม้อดอกนั้น เป็นลวดลายโบราณที่มีต้นกำเนิดมาจากประเทศอินเดีย จะเป็นลายคำปิดทอง ลายฉลุุตามวิหาร มีลักษณะเป็นภาพดอกไม้มีก้าน ๗ ก้าน ออกมาจากหม้อน้ำที่มีปากกว้าง และมีเถาไม้เลื้อยออกมาจากปากหม้อทั้งสองข้าง ต่อมาลายหม้อดอกมีพัฒนาการตกแต่ง มีลายกระหนกประกอบ เป็นหม้อน้ำที่ประกอบด้วยลายช่อดอกบัวก้านยาว ๗ ดอก ปักอยู่ในหม้อทรงสูง มีลายเครือเถาที่ทำใบเป็นกระหนกหัวม้วนโค้งปลายแหลมเลื้อยจากปากหม้อลงมา ประกอบอยู่ข้างหม้อทั้งสองด้าน ช่อดอกบัวที่ปักอยู่ตรงกลางหนึ่งดอกจะเป็นดอกบาน มีช่อดอกบัวตูมอยู่ข้างละสามดอก |
ป้ายวัด | ป้ายฯวัดฯ | [ป้ายวัด] | น.ป้ายวัด |