พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
แก | แค | [แค] | น๑.ต้นแค,ดอกแค น๒.แตร - เครื่องดนตรีประเภทเป่า เช่น แตรเดี่ยว |
อี่เหนี้ยว | อี่ห้นฯว | [อี่เหนี้ยว] | น.อี่เหนี้ยว - ลูกแมลงปอในระยะที่เป็นตัวแก้ว อาศัยอยู่ในน้ำ; เหน้ว,อี่หนิ้ว,อี่เหน้ว,เหนี้ยว,อี่เหนี้ยว ก็ว่า |
นิ้วนาง | นิ้วฯนาฯงฯ | [นิ้วนาง] | น.นิ้วนาง |
มีดซอยยา ออกเสียง มีดซอยยฺา | มีดฯซอฯยฯอยฯา | [มีดซอยอฺยฺา] | น.มีดที่ทำด้วยเหล็กกล้า เป็นแผ่นแบนบางใช้สำหรับหั่นใบยาสูบสด |
ผั๋กหนาม | ผักฯหนฯามฯ | [ผักหนาม] | น.ผักหนาม ขึ้นตามห้วย หรือในที่ชื้นแฉะ นิยมใช้ก้านและใบอ่อนนึ่งจิ้มน้ำพริก หรือแกงส้ม |
ไม้ลุง | ไม้ลุง | [ไม้ลุง] | น.ไม้กร่าง หรือไม้นิโครธ ภาษาถิ่นเหนือเรียก ''ไม้ลุง'' - กร่าง หรือ นิโครธ มีถิ่นกำเนิดในประเทศอินเดีย ศรีลังกา และปากีสถาน เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ สูง 10-30 เมตร ลำต้นตรงที่โคนเป็นพูพอน กิ่งก้านหนาทึบ เรือนยอดแผ่กว้างปลายกิ่งลู่ลง เปลือกต้นเรียบเกลี้ยง ลำต้นและกิ่งมีรากอากาศห้อยลงมามากมาย เมื่อหยั่งถึงดินแล้วจะทำให้เกิดเป็นหลืบสลับซับซ้อน เป็นฉากเป็นห้อง หรือเป็นลำต้นต่อไปได้อีก ใบรูปรีหรือรูปไข่แกมรูปขอบขนาน ปลายใบมนเป็นติ่งแหลมสั้นๆ ผลแบบมะเดื่อ รูปไข่ เมื่อสุกสีแดง รับประทานได้: กร่าง หรือ นิโครธ จัดเป็นไม้มงคล ตามพุทธประวัติที่ีกัสสปพุทธเจ้าทรงบำเพ็ญเพียรอยู่ 7 วัน และได้ตรัสรู้ ณ ควงไม้นิโครธ จึงนิยมปลูกไว้ตามศาสนสถาน หรือตามวัดวาอารามทั่วไป เพื่อเป็นไม้ให้ร่มเงาและเพิ่มความร่มเย็น แต่จะไม่นิยมปลูกไว้ในบ้าน เนื่องจากไม้นิโครธมีขนาดใหญ่เกินไป |
หืดใส่ | หืดฯไส่ | [หืดใส่] | ก.ตะโกน,ตวาด,พูดด้วยอาการกระโชกหรือข่มขู่; หืดหาด ก็ว่า |
ฝาถึม | ฝาถึมฯ | [ฝาถึม] | น.ฝาที่ทำด้วยไม้ไผ่สานประกบกันโดยมีใบไม้ เช่นใบพลวง (ต๋องตึง) หรือหญ้าคา หรือกระดาษกรุอยู่ด้านใน |
ลอดมอก | ลอฯดมอฯก | [ลอดมอก] | ว.ขนาดย่อมกว่ามาตรฐาน,ไม่ได้มาตรฐาน |
ต๋องจ่า | ตอฯงจ่า | [ตองจ่า] | ดู...ต๋องจ่อ |