พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
ล่นตวย | ล่฿นฯทวฯ | [ล่นตวย] | ก.วิ่งตาม |
นานมา | นาฯมา | [นานมา] | ก.ไปตั้งนานยังไม่กลับมา |
ฮ่าม | ร่ามฯ | [ฮ่าม] | ว.กระจ่าง,อร่าม,รุ่งโรจน์ |
อวบ | อวฯบ,อวฯ | [อวบ] | ก๑.คว่ำหน้า,คร่อม,ทับ เช่น นอนอวบ - นอนคว่ำ,ขึ้นขี่ซ้อนกัน อย่างกบตัวผู้ขึ้นขี่หลังตัวเมียเพื่อผสมพันธุ์;อวบต๊บป๊บ ก็ว่า ว.ร่างกายที่เติบโตเกินกว่าอายุ,ลำต้นของพืชที่อ้วนกว่าปกติ |
จั๋บต่าเปิ้น | จัปฯต่าเพิ่นฯ | [จับต่าเพิ่น] | ว.ถึงทีเขา |
โต้งโย่ง | โท่฿งฯโย่฿งฯ | [โท่งโย่ง] | ก.โดดขึ้น,ผลุดขึ้น, กระดกขึ้น -อาการที่ของใหญ่โผล่ผลุดขึ้น ในทันที ทันใด เช่น โกมลอย เริ่มลอยขึ้นสู่ ท้องฟ้า; ต้งย่ง ก็ว่า. ถ้าของขนาดเล็กใช้ ต้องย่อง |
เปี๋ยฝ้าย | เปยฯฝ้ายฯ | [เปี๋ยฝ้าย] | น.โครงไม้สามเหลี่ยมกลับหัวกลับหาง ใช้ขึงด้ายที่ปั่นเป็นเส้นแล้วมิให้บิดงอ |
เบ็๋ดก่อง | เบัดฯก่อฯง | [เบ็ดก่อง] | น.เบ็ดที่มีคันยาวประมาณ ๐.๖ เมตร สายเบ็ดสั้นกว่าคัน เกี่ยวเหยื่อแล้วปักไว้ตามชายน้ำ เรียกว่า ปั๋กเบ๋ด |
ศาล | ศาลฯฯ | [ศาล] | น.ศาล - องค์กรที่มีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดี โดยดำเนินการตามตามรัฐธรรมนูญ ตามกฎหมาย และในพระปรมาภิไธยของพระมหากษัตริย์ เช่น ศาลทหาร ศาลแพ่ง ศาลอาญา: ที่สำหรับเทพารักษ์ เทวดา เจ้าป่าเจ้าเขา วิญญาณ เป็นต้น สิงสถิต เช่น ศาลเจ้าพ่อคำแดง ศาลปู่แส๋ะย่าแส๋ะ |
โหระพา | โหระพา | [โหระพา] | น.โหระพา - ไม้ล้มลุก สูง 0.5-1 เมตร ลำต้นเป็นสี่เหลี่ยม เป็นพุ่ม แตกแขนงได้มากมาย กิ่งอ่อนสีม่วงแดง, ใบเดี่ยวออกตรงข้าม รูปไข่หรือรี กว้าง 3-4 ซ.ม. ยาว 4-6 ซ.ม.โคนมน ปลายแหลม ขอบเป็นฟันเลื่อยห่างๆ สีเขียวเข้ม, ดอกสีขาวหรือชมพูอ่อน ออกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง ใบประดับสีเขียวอมม่วง กลีบดอกโคนเชื่อมกัน ปลายแยกเป็น 2 ส่วน: โหระพา เป็นพืชสมุนไพรที่มีกลิ่นหอม ใบสด ยอดอ่อน นิยมนำมาประกอบอาหาร และแต่งกลิ่นรสชาติให้น่ารับประทานยิ่งขึ้น เช่น ใส่แกงเผ็ด ผัดมะเขือยาวใส่เต้าเจี้ยว ผัดหอยลาย หรือรับประทานเป็นผักสดกับส้มตำ ลาบ แหนม เป็นต้น: โหระพา มีสรรพคุณมากมาย ใบสด เมล็ด ราก ใช้ทำยาได้หลายอย่าง |