พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
ซึ่งลึ่ง | ซึ่งฯลึ่งฯ | [ซึ่งลึ่ง] | ก.ตกตะลึง,จังงัง,มึนซึม,เหม่อลอย เช่น ยืนซึ่งลึ่ง - ยืนตกตะลึง; เซ่อเล่อ,สึ่งหลึ่ง ก็ว่า |
เสื้อง | เสิ้อฯง | [เสื้อง] | ดู...เสิ้ง |
บ๋ะ,ป๋ะ - บะ | บ | [บ] | บ (บ๋ะ,ป๋ะ) ปริวรรตเป็นอักษรไทยได้ ๒ รูป คือเทียบอักษร "บ" ออกเสียงเป็น "บ๋ะ" เป็นอักษรกลางใช้กับคำศัพท์ที่เป็นภาษาล้านนา ถือว่าเป็นพยัญชนะ ๒ เสียง ใช้เป็นพยัญชนะต้นและตัวสะกดในแม่กบ หากใช้กับคำศัพท์ที่มาจากภาษาบาลี/สันสกฤต และตัวตามในภาษาบาลี สันสกฤต เทียบอักษร "ป" ออกเสียงเป็น "ป๋ะ"เป็นอักษรสูงโดยมีระวง (ระฯ ) กำกับอยู่ข้างหน้า เป็น ระฯบ-ปร ทำหน้าที่เป็นพยัญชนะต้นเท่านั้น |
ก่ำปอ | กําพํอฯ | [ก่ำพอ] | ว.พอดี,พอประมาณ,ปานกลาง,ครึ่งเปรี้ยวครึ่งหวาน; ใช้กับรสอาหารและผลไม้ เช่น บ่าผางก่ำปอ - มะปรางมีรสอมเปรี้ยวอมหวาน; ก๋ำปอ ก็ว่า |
พะเจ้าฝนแสนห่า | ระฯพเจั้าฝ฿นฯแสนฯห่า | [พระเจ้าฝนแสนห่า] | น.พระเจ้าฝนแสนห่า - พระพุทธรูปทองสัมฤทธิ์ ปางมารวิชัยเชียงแสนลังกา ขนาดหน้าตักกว้าง ๒๕ นิ้ว สูง ๓๕ นิ้ว หนา ๑๕ นิ้ว อายุประมาณ ๑,๐๐๐ กว่าปี ประดิษฐานวัดช่างแต้ม อ.เมือง จ.เชียงใหม่ เป็นพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองมาตั้งแต่อดีต ในเทศกาลสงกรานต์ จะมีการอัญเชิญพระพุทธรูปสำคัญของเชียงใหม่ เช่น พระพุทธสิหิงค์(พระสิงห์) พระเสตังคมณี(พระแก้วขาว) แห่ไปรอบเมือง เพื่อให้ประชาชนร่วมสรงน้ำ ซึ่งมี ''พระเจ้าฝนแสนห่า'' ร่วมพิธีทุกครั้งด้วย |
เด๋าะ | โดอฯะ | [เดาะ] | ว.เดาะ - ร้าวจวนจะแตกหรือหัก เช่น ดูกเด๋าะ - กระดูกร้าว |
ด้องแด้ง | ด้อฯงแด้งฯ | [ด้องแด้ง] | ว.อาการเดินที่ทำเอวคดไปมา เรียก ย่างด้องแด้ง; ย่างย่องแย่ง,ย่างหย้องแหย้ง ก็ว่า |
ขวบ | ขวฯบ,ขวฯ | [ขวบ] | น๑.ปี,รอบปี,ลักษณะนามที่ใช้กับอายุเด็กเล็ก น๒.เรียกหน่อไม้ดองชนิดที่สามารถเก็บไว้กินค้างปีได้ว่า หน่อขวบ ว.ครบอายุ |
ต่ำลง | ตําร฿ง์คฯ | [ต่ำลง] | น.ธำมรงค์,แหวน |
ไม้ปีก | ไม้ปีลฯก | [ไม้ปลีก] | น.ไม้แผ่นนอกสุดที่ติดกับเปลือกไม้ ที่ได้จากการผ่าหรือเลื่อย |