พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
นั่งอ้าขาก๋ะหว๋ะ | นั่งฯอ้าขากหวฯะ | [นั่งอ้าขากะหวะ] | ก.นั่งกางขากว้างแบะออก |
ยันต์หนีบ | ยัน์ตฯหีนฯบ | [ยันต์หนีบ] | น.แผ่นยันต์ทองเหลืองที่ไม่ม้วน แต่พับครึ่งมีเชือกร้อย มักใช้ในทางชู้สาว หรือเมตตามหานิยม |
จุ๊คืนวัน | ชุฅืนฯวันฯ | [ชุฅืนวัน] | ว.ทุกคืนวัน |
ลำเหลือน่อย | ลำเหิลฯอฯอน่อฯ | [ลำเหลือน่อย] | ว.อร่อยกว่านิดหนึ่ง |
หน้าปั๋ทม์ | ห้นฯาปัทมฯ์ | [หน้าปัทม์] | น.แผ่นที่มีความใสด้านที่มีตัวเลข ตัวหนังสือเป็นต้น หรือเครื่องหมายเป็นต้น บอกอัตราต่างๆ เช่น หน้าปัดนาฬิกา หน้าปัดวิทยุ หน้าปัดรถยนต์ |
เจี๋ยว | จยฯว | [เจียว] | ก๑.ปรุงอาหารโดยใช้น้ำแต่น้อยต้มให้เดือด โดยใส่เครื่องปรุงที่โขลกรวมกันละเอียดพอประมาณ (กะปิ ปลาร้า กระเทียม หอมแดง) เคี่ยวให้หอม ใส่ลงไปในน้ำที่ต้มเดือดแล้วจึงใส่ผัก (หรือสิ่งที่ใช้เจียวชนิดอื่น) เมื่อสุกแต่งกลิ่นและปรุงรสด้วย น้ำปลา ผักชี พริกไทย ต้นหอม ถ้าชอบเผ็ดก็ใส่พริกสด หรือพริกสดเผาแกะเปลือกใส่ลงไปทั้งเม็ด เช่น เจี๋ยวผั๋กปั๋ง-เจียวผักปลัง; ถ้าใส่น้ำพริกด้วยเรียกว่า อ๋อก เช่น อ๋อกอี่ฮวก; ถ้าใส่น้ำมากและมีรสเปรี้ยวเรียก จอ เช่น จอผั๋กกาด; ก๒.ทอดมันเปลวของสัตว์เช่นหมูเพื่อเอาน้ำมัน; ก๓.ทอดของเป็นชิ้นเล็กๆ หรือเป็นฝอยด้วยน้ำมันร้อนๆ เช่นเจียวไข่ เจียวกระเทียม |
สิ๋บป๋ะ(บาลี) | สิบปฯ | [สิปปะ] | ก.ศิลปะ - ฝีมือ,ฝีมือทางการช่าง |
งูค้อนก้อม | งูฅ้อฯรก้อฯม | [งูฅ้อนก้อม] | น.งูขว้างค้อน - งูพิษอ่อนไม่เป็นอันตรายต่อคน ตัวอ้วนป้อม สีน้ำตาลอมเขียว ช่วงท้องสีเหลืองหรือครีม เกล็ดเรียบมันวาว พบบ่อยตามแหล่งน้ำตื้นนิ่ง หรือที่ใกล้แหล่งน้ำ หรือท้องนา อาหารคือ ปลา กบ เขียด เวลาตกใจงอตัวดีดไปข้างหน้าอย่างรวดเร็ว คล้ายสปริงหรือใช้แรงขว้าง จึงเป็นที่มาของชื่อ งูขว้างค้อน. |
ลา | ลา | [ลา] | น.สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมคล้ายม้าแต่ตัวเล็กกว่า หูยาว ปลายหางเป็นพู่ ขนแผงคอสั้น ตั้งตรง ก๑.ละ,ทิ้ง,จากไปโดยแสดงให้ทราบโดยกิริยาท่าทาง คำพูด หรือตัวหนังสือว่าจะจากไป ก๒.ขออนุญาตหยุดงานชั่วคราว เช่น ลากิจ ลาบวช ลาป่วย ว๑.มีกลีบชั้นเดียว ใช้แก่ดอกไม้ เฃ่น มะลิลา ดาวกระจายลา ว๒.สั้น เช่น ดาบลา-ดาบสั้น ว๓.ขอคืนของที่บูชาหรือบนไว้ เช่น ลาเข้าผะเจ้า-ลาข้าวพระ |
เป๋นโขดเป๋นเกี้ยด | เปนฯโข฿ดฯเปนคยฯด | [เปนโขดเปนเคียด] | ก.รู้สึกโกรธ,รู้สึกโมโห |