พจนานุกรมภาษา ล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา

พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา

โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์

เรียน 10 คำใหม่

ออกเสียงล้านนา	อักษรล้านนา	เทียบอักษรไทย	ความหมาย
สันฝาย	สันฯฝายฯ	[สันฝาย]	น.ส่วนบนสุดของทำนบที่ทำขึ้นให้น้ำไหลข้ามไป
เอากั๋น	´ากันฯ	[เอ..กัน]	ก.เป็นสามีภรรยากัน,แต่งงาน (เป็นคำสุภาพ พูดได้ทุกสถานที่) เช่น สมศักดิ์เอาสมศรี = สมศักดิ์แต่งงานกับสมศรี ว.พอๆ กัน,ไล่เลี่ยกัน; เอาๆกั๋น ก็ว่า
ลิปน	ลิพ฿นฯ	[ลิพน]	น.มะนาวชนิดหนึ่ง ผลโตยาวรีแต่กลิ่นไม่แรง
ดาย	ดายฯ	[ดาย]	ว.ดาย - ถ่ายเดียว,เพิกเฉย,อย่างเดียว,ง่าย,เท่านั้น,เปล่า,ไม่เอาใจใส่; บ่ดาย,บ่าดาย,บ่าดอกบ่าดาย ก็ว่า เช่น กิ๋นเข้าบ่ดาย - กินข้าวเปล่าๆ (ไม่มีอา หาร),อยู่ดาย-อยู่เฉยๆ(ไม่ทำอะไรเลย), อู้บ่าดอกบ่าดาย - ดีแต่พูด (ที่จริงไม่ได้ทำอย่างที่พูด)
ผักปลัง	ผักฯปัลฯง	[ผักปลัง]	น.ผักปลัง ภาษาไทยภาคเหนือเรียก ''ผั๋กปั๋ง''; ดู...ผั๋กปั๋ง
ส้อนขวัญ	ส้อฯรขัวฯร	[ส้อนขวัน]	ก.ทำพิธีรับขวัญโดยใช้สวิง หรือ แซะ เป็นต้น ไปตักเอาขวัญของเจ้าชาตาที่เชื่อว่าหล่นอยู่ในที่เกิดเหตุเพื่อนำไปเทใส่ร่างที่ป่วยอยู่; ส้อน เข้าเอาขวัน ก็ว่า
พะ - พะ			พร-ระฯพ หรือ พ ที่มี ร กล้ำ ออกเสียงเท่ากับ พ ในภาษาไทยกลาง โดยที่ระวง " ฯระฯ " หรือ "ฯร" ที่กล้ำอยู่นั้น มิได้ทำหน้าที่เป็นตัวอักษร แต่จะทำหน้าที่เป็นเครื่องหมายให้ออกเสียงคล้ายกับ ph ในภาษาอังกฤษ โดยพ่นลมออกให้มากกว่าเวลาออกเสียงพยัญชนะ พ และไม่ใช้วิธีกล้ำเสียงเหมือนภาษาไทยกลาง ที่ถูกต้องนั้นต้องอ่านเป็น "ภ" แต่บังเอิญเสียงเหมือน "พ" จึงใช้ "พ" เป็นส่วนมาก และเนื่องจาก เสียงกล้ำไม่มีในภาษาล้านนา ในพจนานุกรมนี้ คำที่มี ระฯพ หรือ พร กล้ำอยู่จะไม่ออกเสียง ร, ล กล้ำ อย่างภาษาไทยกลาง เช่น พระครู - ระฯพระฯคู ออกเสียง พะคู, พรม - ระฯพ฿มฯ ออกเสียง พม, เพลง - เพลฯง ออกเสียง เพง เป็นต้น
ยกจ้อฟ้า	ย฿กฯชํอฯฟ้า	[ยกช่อฟ้า]	ก.นำช่อฟ้าขึ้นติดหน้าโบสถ หรือวิหาร
หมุ้ยๆ	หุ้ยๆ	[หมุ้ยๆ]	ว.ใช้ตามหลัง เป่ย เป็น เป่ยหมุ้ยๆ; ดู...เป่ยหมุ้ยๆ
เคี่ยน	ฅยฯร	[เฅี่ยน]	ดู...เขี่ยน