พจนานุกรม
ภาษาล้านนา-ไทย, ไทย-ล้านนา
โดย อ.จรีย์ สุนทรสิงห์
ออกเสียงล้านนา | อักษรล้านนา | เทียบอักษรไทย | ความหมาย |
---|---|---|---|
หละกัง | ระคังฯ | [ระคัง] | น.ระฆัง ภาษาเหนือ(คำเมือง)เรียก ''หละกัง'' - เป็นเครื่องดนตรีชนิดหนึ่ง ใช้การตี เคาะ กระทบ หรือกระทุ้ง ให้เกิดเสียง ลักษณะรูปร่างคล้ายชมพู่เพชรสายรุ้ง มีตั้งแต่ขนาดจิ๋วไปจนถึงขนาดใหญ่ มักทำด้วยทองเหลือง (ทองแดง+สังกะสี) ส่วนมากจะใช้ระฆังเป็นเครื่องบอกเวลา เป็นสัญญาณเพื่อปฏิบัติสิ่งใดสิ่งหนึ่ง เช่น บอกเวลาเข้าเรียน-เลิกเรียน, ทำวัตร-สวดมนต์, เวลาเข้า-ออกสมาธิในการปฏิบัติภาวนา, ระฆังเล็กๆที่แขวนไว้รอบๆชายคาโบสถ์ วิหาร ยามเมื่อลูกกระทบที่อยู่ด้านในส่วนมากเป็นรูปใบโพธิ์แขวนติดอยู่ส่วนล่างต้องลม จะเกิดเสียงไพเราะราวกับดนตรีจากสรวงสวรรค์, เท่านั้นยังไม่พอยังมีการใช้ ระฆังจิ๋ว ประดับเครื่องแต่งกายตามชายเสื้อ เป็นต้น |
เจี่ยก้อง | เจ่ยฯค่อฯง | [เจี่ยค่อง] | ดู...เก๋าะก้อง |
หลิ่งดู | หิ่ลฯงดู | [หลิ่งดู] | ก.ชำเลืองดู,มองดู,เล็งดู |
ขะแลขะแจ | ขแลขแช | [ขะแลขะแช] | ว.กระจัดกระจาย,ระส่ำระสาย |
กว๊านจอด | ค้วฯาฯนฯจอฯด | [คว้านจอด] | น.ที่พัก,ที่พักแรม |
บัวผั๋ด | บ฿วฯผัดฯ | [บัวผัด] | น.ทานตะวัน - ไม้ล้มลุก ลำต้นมีขนสาก ใบเดี่ยวขนาดใหญ่รูปหัวใจ ปลายใบแหลม โคนใบเว้า ขอบใบจักฟันเลื่อย ช่อดอกกลมใหญ่ กลีบสีเหลืองเรียงซ้อนกันเป็นระเบียบ เมล็ดให้น้ำมัน กินได้ |
โว่ | โว่ | [โว่] | ก.ลุกลาม,ขยายตัว เช่น ฝีโว่ออก- ฝีอักเสบขยายตัวออกไปเรื่อยๆ |
กั๋บไฟก๋าป๋า | กัปฯไฟกาปลฯา | [กับไฟกาปลา] | น.ไม้ขีดไฟตราปลา, กล่องไม้ขีดไฟตราปลา |
ไปแพะ | ไพแภะ,ไพแระฯพะ | [ไพแภะ,ไพแพระ] | ก.ไปป่าละเมาะ(ป่าที่ไม่ทึบอยู่ไม่ไกลจากบ้าน ถ้าป่าทึบเรียก เหล่า),ไปถ่ายอุจจาระ |
ลั่น | ลั่นฯ | [ลั่น] | ก.ตัด,ฟาด,ร้าว,แตก อาการของต้นไม้เป็นต้น ซึ่งมีเสียงแตกหัก แสดงอาการว่าจะล้มเมื่อถูกโค่น ว.เสียงดังก้องอย่าง เสียงปืนลั่น,เสียงฟ้าลั่น เป็นต้น |