น.เงินรูปีของประเทศอินเดีย เคยนิยมใช้ในภาคเหนือ เรียก เงินแถบ; ดู...เงินแถบ

น1.เงินรูปีอินเดีย - ภาษาไทยถิ่นเหนือ (คำเมือง) เรียก ''เงินแถบ''; เป็นเงินตราที่อังกฤษนำเข้ามาใช้ซื้อขายสินค้าในล้านนา โดยเข้ามากับการค้าไม้สัก และเปิดเสรีภาพการค้าขายชายแดนล้านนากับพม่า ส่งผลให้เงินรูปีอินเดียกลายเป็นเงินสกุลหลัก ที่ใช้หมุนเวียนในระบบเศรษฐกิจล้านนา เมื่ออังกฤษเข้ามามีอิทธิพลในพม่า และได้พม่าเป็นอาณานิคม อังกฤษได้นำเงินรูปีอินเดียเข้ามาใช้ในพม่า เงินรูปีอินเดียเรียกกันโดยทั่วไปในล้านนาว่า ''เงินแถบ'' โดยเงินแถบชนิดแรกที่เข้ามาแพร่หลายในล้านนา เป็นเหรียญรูปพระนางเจ้าวิคตอเรียสวมมงกุฎ ต่อมาเป็นเหรียญรูปกษัตริย์เอ็ดเวิร์ด ในขณะที่เงินรูปีอินเดียถูกนำเข้ามาใช้ในล้านนาเป็นจำนวนมาก รัฐบาลสยามได้พยายามนำเงินบาทเข้ามาหมุนเวียนระบบเศรษฐกิจล้านนาตั้งแต่ พ.ศ.2441 แต่ไม่ประสบผลสำเร็จ จนกระทั่งหลังจากมีการสร้างทางรถไฟจากกรุงเทพฯ ถึงเชียงใหม่แล้ว ระบบเศรษฐกิจทางภาคเหนือขยายตัวอย่างรวดเร็ว เงินรูปีจึงค่อยๆ ลดบทบาทลง ต่อมาเมื่อไทยสามารถผลิตเหรียญกษาปณ์ได้ปริมาณมากขึ้น ประกอบกับค่าเงินรูปีลดต่ำลง เงินบาทจึงสามารถเข้ามาแทนที่ และถูกใช้หมุนเวียนได้มากขึ้น; น2. เงินแถบ คือ ''เงินรูปีอินเดียของอังกฤษ'' เป็นโลหะเงินที่ชาวล้านนานิยมนำมาทำเป็นเครื่องเงิน เช่น สลุง (สะหลุง) พานดอกไม้ ขันน้ำขนาดเล็ก (จอก) เข็มขัด เครื่องประดับ มากกว่าสะสมเป็นเงินตรา ส่วนกลุ่มชาติพันธุ์บนพื้นที่สูงนำมาร้อยเป็นเครื่องประดับ ที่ช่างมักจะนำไปหลอมทำเครื่องประดับต่างๆ เช่น ต่างหู สร้อย แหวน กำไล เข็มขัด พวกชนเผ่าชาวเขามักนิยมเจาะรูแล้วเย็บประดับลงบนเสื้อผ้า หมวก หรือห่วงสวมคอ หรือเครื่ิองประดับศีรษะ เพื่อความสวยงามและแสดงสถานะทางสังคม ในส่วนการรักษาของคนล้านนาโบราณ จะใช้เงินแถบบ่มในไข่ไก่ที่ต้มสุกแล้วเอาไข่แดงออก ใช้ผ้าเช็ดหน้าห่อแล้วนำไปถูบนตัวผู้ป่วยไข้ เรียกว่า ''การแฮกตุ่ม'' พร้อมกับการร่ายคาถากำกับ ไข้ที่ถูกจับออกมาจะติดอยู่ที่เงินแถบจนเป็นสีดำ ต้องทำการข้ดด้วยขี้เถ้า แล้วบ่มในไข่ทำแบบนี้จนไข้หมด ซึ่งสังเกตว่าที่เงินจะไม่ดำอีก ปัจจุบันเงินรูปีอินเดียในล้านนากลายเป็นประวัติศาสตร์ แต่ในอินเดียนั้นยังเป็นส่วนหนึ่งของระบบเศรษฐกิจ และในฐานะเจ้าของสกุลเงินอินเดียในยุคอาณานิคมอังกฤษ