น.เจดีย์,สถูป,อนุสาวรีย์ - สิ่งที่สร้างขึ้นเป็นอนุสรณ์สถาน หรือเพื่อบรรจุอัฐิธาตุของผู้วายชนม์ เพื่อให้ลูกหลาน หรือผู้ที่เคารพนับถือได้สักการบูชา และเมื่อถึงยามเทศสำคัญ เช่นสงกรานต์ ลูกหลานก็จะกลับบ้านมาทำบุญ บังสุกุล ดำหัวกู่ เป็นต้น นิยมสร้างไว้ตามวัดหรือในที่ที่เหมาะสม โดยมีลักษณะแตกต่างกันดังนี้ เจดีย์ - สิ่งก่อสร้างที่มีลักษณะยอดแหลม ภายในบรรจุอัฐิธาตุ อัฐิ พระบรมสารีริกธาตุ เป็นต้น เรียก เจดีย์ ธาตุ พระธาตุ พระบรมธาตุ เช่น เจดีย์หลวง (กู่หลวง) พระธาตุแช่แห้ง พระบรมธาตุดอยสุเทพ กู่เต้า กู่คำ เป็นต้น สถูป - สิ่งก่อสร้างยอดแหลม สร้างไว้เป็นที่เก็บอัฐิของชนชั้นปกครอง และพระสงฆ์องค์สำคัญ เช่น กู่กุด(วัดจามเทวีลำพูน),กู่พระเจ้าติโลกราช(วัดเจ็ดยอด),กู่ครูบาศรีวิชัย(มีหลายแห่ง),กู่เจ้านายฝ่ายเหนือ(วัดสวนดอก)เป็นต้น อนุสาวรีย์ - สร้างไว้เป็นที่ระลึกถึงบุคคลสำคัญ เช่น กู่พญามังราย ที่พญาไชยสงครามราชโอรส ได้สร้างกู่ขึ้นบริเวณที่พญามังรายต้องอัสนีบาตสวรรคต ใกล้ตลาดกลางเวียง เพื่อเป็นอารักษ์เมืองที่เคารพของชาวเชียงใหม่ เป็นต้น